Δευτέρα 31 Μαΐου 2010

Ομιλία μετά την βράβευση του Δ. Μαυρίδη από την Νομαρχία Ξάνθης 30.1.2010

Ευχαριστώ τη Νομαρχία Ξάνθης για την τιμητική βράβευση της συγγραφικής μου δραστηριότητας. Ιδιαίτερα σας ευχαριστώ κύριε Νομάρχα, γιατί η επιβράβευση αυτή δικαιώνει τη μακρόχρονη ενασχόλησή μου με θέματα τοπικότητας και ταυτότητας. Ζητήματα που συχνά θεωρούνται αναχρονισμοί και άκριτα παραμερίζονται.

Από το προσφυγικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο μεγάλωσα, κληρονόμησα την πποίθηση ότι η βίαιη απομάκρυνσή μας από τον ιστορικό μας χώρο, μας υποχρέωσε να πορευτούμε στερούμενοι μίας καθοριστικής για μας διάστασης. Η πεποίθηση αυτή με βοήθησε αργότερα να κατανοήσω τα προβλήματα που συνδέονται με την αμηχανία για τον πολιτισμό μας, τη λήθη και την απομάκρυνση από τις παραδόσεις μας, την προσκόλλησή μας σε πρότυπα που δεν είναι δικά μας, την ασάφεια και την απορία για το τι είμαστε και που ανήκουμε, όπως και την υστέρησή μας σε επιτυχείς θεσμούς και συνεπείς συμπεριφορές.

Τα προβλήματα αυτά με οδήγησαν στη διαπίστωση ότι το ζητούμενο δεν είναι μόνο η ανάπτυξη, η ευημερία και εν τέλει η επιβίωση της χώρας μας και του λαού μας, αλλά και η γνώση, που αποτελεί την προϋπόθεσή τους.

Κατά τη δεκαετία του 1970 το περιφερειακό τότε, αλλά οικείο σε μένα περιβάλλον της Ξάνθης, μου έδωσε την αντίληψη της ελληνικότητας που υποπτευόμουν, αλλά αγνοούσα και είχα μάθει να περιφρονώ. Άρχισα να κατανοώ τη σημασία του βυζαντινού μας παρελθόντος, τη βαρύτητα αυτού που ονομάζουμε καθ΄ ημάς Ανατολή, τη σπουδαιότητα της αναγέννησης του Νέου Ελληνισμού, αλλά και την ελληνική ιδιομορφία της ταύτισης της εθνικής και της πολιτισμικής ταυτότητας και της συνάρτησής τους με την ορθόδοξη πίστη. Αυτά είναι πράγματα της εμπειρίας, πνευματικά στην ουσία τους, που μεταφέρονται σε ζώσα ιστορική μορφή και καθημερινή πρακτική.

Την ίδια εποχή ελήφθη και η πρωτοποριακή απόφαση για την ανακήρυξη της Παλιάς Ξάνθης ως προστατευόμενου οικισμού. Πρωτοστάτησε ο τότε Νομάρχης Ξάνθης Κωνσταντίνος Θανόπουλος.

Αργότερα, στα πέντε βιβλία που έγραψα για την Ξάνθη, επικέντρωσα τις αναλύσεις μου στις σημασίες και τις αντιλήψεις που μεταφέρονται χάρη στη διατήρηση της πόλης. Αναφέρομαι στην καθαγίαση του χώρου κατά τη βυζαντινή εποχή, στον ρόλο της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κατά την Τουρκοκρατία, στις πραγματικότητες των Ρωμηών στην καθ΄ ημάς Ανατολή, στην αναγέννηση του Νέου Ελληνισμού και στην κοινοτική συγκρότηση των Ρωμηών κατά την Τουρκοκρατία. Υποστήριξα έτσι την αντίληψη ότι η Παλιά Ξάνθη είναι δημιούργημα του ελληνικού κοινοτισμού, όπως και το καλύτερα διατηρούμενο δομημένο δείγμα της κοινοτικής οργάνωσης του Νέου Ελληνισμού στον ελλαδικό χώρο. Στόχος μου ήταν η ανάδειξη του ιστορικού βάθους και του πολιτισμικού πλούτου, που η πόλη της Ξάνθης έχει την τύχη να διατηρεί και να διαφυλάσσει.

Ορισμένα από τα βιβλία μου, έχουν γραφεί με την ευκαιρία των εκθέσεων, με τις οποίες η Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου συμμετέχει στις Γιορτές της Παλιάς Ξάνθης. Άλλα, εκδίδονται από τον Δήμο Ξάνθης, με σκοπό την προβολή της πόλης. Η περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στηρίζει τις εκδόσεις αυτές. Αυτό με ικανοποιεί, γιατί το ερμηνεύω ως αποτέλεσμα συλλογικής συναίνεσης και αποδοχής. Πράγμα που αξιολογώ ιδιαίτερα, γιατί πιστεύω ότι χωρίς τη συλλο­γικότητα η κοινωνική πραγματικότητα προκύπτει μόνο προσθετικά, ως άθροισμα ατομικών ιδιοτήτων και όχι ως ενιαία παράδοση και ζωντανός πολιτισμός. Αυτή την ενιαία παράδοση και τον ζωντανό πολιτισμό είναι αναγκαίο να παρουσιάσουμε και να αναδείξουμε.


Σεβασμιότατε,
Κύριε Νομάρχα,
Κύριε Δήμαρχε
Κυρίες και κύριοι,
σας ευχαριστώ

Δεν υπάρχουν σχόλια: