Το Ανατολικο Ζητημα και η Τουρκια

Posted: Tue Mar 11, 2008 15:25 pm Post subject: Το Ανατολικό Ζήτημα και η Τουρκία

Κάθε αναφορά προς το Ανατολικό Ζήτημα συνηθίζεται να συνδέεται με την ανατολική κρίση του 19ου αιώνα και το πρόβλημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, μια γενικότερη αντίληψη του Ανατολικού Ζητήματος σχηματοποιεί τους όρους κάτω από τους οποίους η Τουρκία απολαμβάνει ιδιάζουσα μεταχείριση από μέρους των ισχυρών. Η προσπάθεια εκδυτικισμού της Τουρκίας έχει σημαντική γεωπολιτική διάσταση, αφού η Τουρκία θεωρείται ως η εξέχουσα του Ανατολικού Ζητήματος, με κορυφαία σπουδαιότητα, τόσο ως δίοδος μεταξύ της Ασίας και Ευρώπης, όσο και ως φύλακας της Υπερκαυκασίας και της Κεντρικής Ασίας. Το Ανατολικό Ζήτημα δημιουργείται στο μέτωπο συνάντησης τριών ηπείρων και τριών τουλάχιστον πολιτισμών. Γεωπολιτική κομβική εστία του Ανατολικού Ζητήματος είναι η Κωνσταντινούπολη. Σημεία τριβής είναι ο Βόσπορος, τα Δαρδανέλλια και η Ανατολική Μεσόγειος. Εστία σύγκρουσης είναι το Αιγαίο. Το Ανατολικό Ζήτημα είναι διαχρονικό και κύρια παράμετρος του είναι η σύγκρουση της Ευρώπης με την Ασία. Το μέτωπο του Ανατολικού Ζητήματος εκτείνεται από τον Εύξεινο και τα Στενά, στο Σουέζ, και ελέγχει τις προσβάσεις και τις διόδους της Δύσης προς την Ανατολή, τον Βορρά και το Νότο. Το μέτωπο του Ανατολικού Ζητήματος συνδέεται άμεσα με τις δύο σημαντικές γεωστρατηγικές περιοχές, οι οποίες ελέγχουν την πρόσβαση στο δυτικό και στο ανατολικό τμήμα της Ευρασίας: τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ασία. Το μέτωπο του Ανατολικού Ζητήματος είναι επίσης η πιο σημαντική έξοδος του "χερσαίου πυρήνα" της Ευρασιατικής ηπείρου προς τη θάλασσα. Η κυριαρχία μιας ευρωπαϊκής ή ασιατικής χερσαίας δύναμης στο μέτωπο του Ανατολικού Ζητήματος ή σε τμήματά του, θά αμφισβητήσει από τις θαλάσσιες δυτικές δυνάμεις την παγκόσμια κυριαρχία. Η ανάπτυξη της εθνικιστικής ιδεολογίας περιέπλεξε το Ανατολικό Ζήτημα και έδωσε μεγάλες δυνατότητες διευθέτησης στους ισχυρούς της Δύσης. Η εθνικιστική κατάτμηση χρησιμεύει κατά βάση ως εργαλείο χειραγώγησης. Αυτό πολλαπλασιάζει τη δυστυχία της Τουρκίας και των χωρών της Ανατολής. Μια άλλη σύγχρονη διαπλοκή του Ανατολικού Ζητήματος είναι η σχέση του με τις ενεργειακές πήγες της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας, πού είναι ζωτικές για την καταναλωτική κοινωνία και την παγκόσμια κυριαρχία. Μέσα στήν αγωνία τους να εξασφαλίσουν τη σταθερότητα της πρωτεύουσας σημασίας για το Ανατολικό Ζήτημα Τουρκίας και να ικανοποιήσουν την ακόρεστη και καταστροφική βουλιμία τους, οι πραγματιστικές και υποκριτικές δυτικές δυνάμεις, είναι πάντα πρόθυμες να υποστηρίξουν οποιαδήποτε λύση στα προβλήματα της Τουρκίας όσο βραχυπρόθεσμη και κοντόφθαλμη και αν αποδεικνύεται μετά. Δεν πρόκειται για πολιτικό ρεαλισμό μόνο, αλλά και για έλλειμμα πολιτισμού. Η πρόσφατη κλιμάκωση της σύγκρουσης της Δύσης με τον ισλαμικό κόσμο είναι δυνατό να γίνει αντιληπτή και ως μία μορφή του Ανατολικού Ζητήματος, αν και το επίκεντρό της βρίσκεται στον αραβικό κόσμο, ενώ αποτελεί και σύμπτωμα της επιπολιτισμικής δράσης της Δύσης και της αδυναμίας της να επιβάλει τη Δυτικοποίηση και την Παγκοσμιοποίηση. Η σπουδαιότητα της Τουρκίας θεωρείται από τούς κοσμοκράτορες Δυτικούς ως πρωταρχικής σημασίας. Κατά τον γνωστό αναλυτή Πώλ Κεννεντυ: "η Τουρκία είναι κράτος στυλοβάτης της παγκόσμιας σταθερότητας". Η παρουσία μιας ισχυρής δύναμης, που ελέγχει την εξέχουσα χερσόνησο της Μικράς Ασίας και τα Στενά, είναι ουσιαστική για την ασφάλεια του μετώπου του Ανατολικού Ζητήματος. Άλλωστε, ο έλεγχος της εξέχουσας της Μικράς Ασίας και του Αιγαίου από μία ισχυρή δύναμη, δημιουργεί τις κοσμοϊστορικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μιας μεγάλης δύναμης και την οικονομική και πολιτισμική άνθηση της σημαντικής αυτής περιοχής