Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ

 Αρχαιότατη και με ιστορική βαρύτητα είναι η ιστορία της Ξάνθης. Ωστόσο, τα μνημεία και τα ίχνη του παρελθόντος μας είναι άγνωστα, αφού μάλιστα η συστηματική επιστημονική εργασία καθυστέρησε πολλά χρόνια, μέσα στα οποία η οικοδομική δραστηριότητα και πρόοδος, δημιούργησαν στο περιβάλλον της Ξάνθης μία επαναστατική μεταβολή, που απειλεί να αλλάξει τον χαρακτήρα και τη γραμμή του ανθρώπινου τοπίου.

Η απειλή αυτή οφείλεται στην επέμβαση του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον. 

Εκείνα που γνωρίζουμε για διάφορους τόπους της Ξάνθης αποτελούν ένα αίνιγμα που περιμένει αυτόν που θα το λύσει. Ελάχιστες είναι οι πληροφορίες και τα ευρήματα που έχει στη διάθεσή της η επιστημονική έρευνα. Πρόκειται για μια terra incognita.  Στα άγνωστα για μας προϊστορικά χρόνια, η ιστορία της Ξάνθης περιορίζεται στα λίγα μεγαλιθικά μνημεία που βρίσκονται στην επιφάνεια του εδάφους στην ορεινή Ροδόπη. Μόλις τελευταία, η προσοχή των επιστημόνων συγκεντρώθηκε σε μεγάλο παλαιολιθικό οικισμό που βρίσκεται στο νότιο ορεινό τμήμα της Ροδόπης, ακριβώς πάνω  από τα Κιμμέρια και μάλιστα σε μικρή απόσταση από την Ξάνθη, που έχει κτιστεί στις υπώρειες του όρους Ροδόπη.  Το σημείο, στο οποίο υπάρχουν πενιχρά ίχνη ενός αρχαίου παλαιολιθικού οικισμού, ήταν πάντα επικίνδυνο επειδή βρισκόταν κοντά στη θάλασσα και μπορούσε εύκολα να προσβληθεί από πειρατές, επιδρομείς και εισβολείς και χρειαζόταν ισχυρή προστασία.

 

Ένα σημαντικό ζήτημα είναι η χρονολόγηση και η ταύτιση των άφθονων τύμβων που υπάρχουν σε όλη τη Θράκη και ιδιαίτερα στην περιοχή των Αβδήρων κοντά στη θάλασσα. Οι τύμβοι αυτοί βρίσκονται σε ομάδες ή μεμονωμένοι σε σημεία που αλλάζουν τη μορφολογία των βουνών της Θράκης και τη γραμμή του ορίζοντα. Οι τύμβοι έχουν υποστεί κατά το πλείστον λεηλασία από τους αρχαιοκάπηλους και τους κυνηγούς θησαυρών και έχουν παραμορφωθεί από τις επεμβάσεις τους. Διατηρούν όμως το μυστήριό τους και αφορούν κατασκευές πολλών αιώνων από την προϊστορική εποχή μέχρι την κλασική εποχή. 

Από την κλασική εποχή φαίνεται ότι ο φτωχός οικισμός της Αρχαίας Ξάνθειας βρισκόταν στη σφαίρα επιρροής των Αβδήρων, αποικίας της Τέω, ιωνικής πόλης ιδρυμένης από τους Κλαζομένιους, οι οποίοι αναγκάστηκαν να φύγουν, όταν νικήθηκαν από τις τοπικές φυλές. Τη φυγή των Κλαζομενίων ακολούθησε νέος εποικισμός από τους φυγάδες αυτή τη φορά της Τέω της Ιωνίας, που ήθελαν να αποφύγουν τον περσικό ζυγό.

Τα Άβδηρα αναπτύχθηκαν ταχέως και απέκτησαν μεγάλο πλούτο χάρη στο εμπόριο του αργύρου, τον οποίο τους προμήθευαν οι θρακικές φυλές του Παγγαίου.

Κατά την αρχαία ελληνική μυθολογία, της οποίας η ανάμνηση κρατήθηκε ζωντανή μέχρι τον προπερασμένο αιώνα, η περιοχή της Ξάνθης ήταν το πεδίο πάνω στο οποίο διαδραματίστηκαν λίγα από τα δημοφιλή διηγήματα της ελληνικής μυθολογίας. Ο Ηρακλής βρισκόταν στον έκτο άθλο του. Στη Θράκη, που κατοικούσαν ημιβάρβαροι αγρότες, βασίλευε ο Διομήδης, γιος  του θεού Άρη. Ο θεός Άρης είχε χαρίσει στον Διομήδη τέσσερα άλογα, που αντί για χορτάρι έτρωγαν ανθρώπους. Φαίνεται ότι τα άλογα αυτά τρέφονταν με τους ξένους επισκέπτες που φιλοξενούσε ο Διομήδης στο παλάτι του. Όταν ο Ηρακλής έφτασε στο παλάτι του Διομήδη στη Θράκη, ο Διομήδης προσπάθησε να τον ρίξει τροφή στα άλογα. Επιτέθηκε στον Ηρακλή με σκοπό να τον σκοτώσει, αλλά ο Ηρακλής σκότωσε τον Διομήδη έξω από τους στάβλους και τον πέταξε στα άλογά του, τα οποία τον κατασπάραξαν. Έτσι, ο Ηρακλής κατάφερε να τιθασεύσει τα άλογα και να τα πάει στην Πελοπόννησο. Τα μανιασμένα άλογα του Διομήδη συγκρίνονται με τη σημερινή κατάσταση στο νομό Ξάνθης, όπου το ποτάμι της Ξάνθης, ο Κόσσινθος που διασχίζει την πόλη, περνά μέσα από στρώματα ραδιενεργού γρανίτη και δημιουργεί στους κατοίκους της πόλης που πίνουν το νερό του, συχνά κρούσματα εγκεφαλοπάθειας (σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια και νόσος Creutzfeldt-Jakob). Οι στατιστικολόγοι στην Ευρώπη ανησύχησαν, οπότε απεστάλλει επιστημονική επιτροπή, η οποία επιβεβαίωσε τα αποτελέσματα και δικαιολόγησε τις προφυλάξεις, που ο ιατρικός κόσμος είχε επιβάλει στη νοσηλεία των αρρώστων της περιοχής.

 

Κατά την κατάκτηση της Θράκης από τους Ρωμαίους, η Ξάνθεια ήταν ένας φτωχός με μέγεθος χωριού οικισμός. Κατά τη βυζαντινή εποχή η Ξάνθεια γνωρίζει κάποιο πλούτο, ενώ οχυρώνεται περιφερειακά. Τα ερείπια και οι πεσμένοι στο έδαφος πύργοι του κάστρου της Ακρόπολης σώζονται μέχρι σήμερα. Η πόλη καταλαμβάνεται το 1375 από τους Οθωμανούς Τούρκους, οι οποίοι εγκαθιστούν στην πεδιάδα Γιουρούκους Τούρκους από την Ασία. Γρήγορα ο χριστιανικός πληθυσμός καταφεύγει στην οχυρωμένη Ξάνθη  και προσπαθεί να επιβιώσει. Η Ξάνθη είναι από τα λίγα παραδείγματα μιας πόλης που ενώ κατελείφθει από Τούρκους χωρίς να χάσει τον ιδιαίτερο χριστιανικό της χαρακτήρα.

 

Τη βυζαντινή περίοδο αναγείρονται τα τέσσερα μοναστήρια που σχηματίζουν Σταυρό πάνω από την πόλη. Τα μοναστήρια  αυτά εντάσσονται στη μυστική βυζαντινή πρακτική των σταυράτων και περικλείουν προστατευτικά την Ξάνθη μετά τη Γαλλική Επανάσταση, το 1789.

Τους ταραγμένους αιώνες πριν την τελική πτώση του Βυζαντίου η Ξάνθη βρίσκεται κοντά στον πυρήνα της αναταραχής που συγκλόνιζε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Οι Σλάβοι και οι Τούρκοι πιέζουν αποπνικτικά τα σύνορα της Αυτοκρατορίας. Ακόμη και η ληστρική κομπανία των Καταλανών κατέλαβε το 1305 την περιοχή της Ξάνθης.

 

Η Ξάνθη και η περιοχή της καταλήφθηκαν το 1373 από τους Οθωμανούς Τούρκους συνοδευόμενους από Γιουρούκους νομάδες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην πεδιάδα της Ξάνθης. Η Γενισέα ή Καρα-Σού, νέα πόλη του Νέστου. Η πόλη αυτή διέθετε δύο λαμπρά τεμένη και ιδρύθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1373‑74. Αυτό έγινε παρά την πρακτική των Οθωμανών να μην ιδρύουν νέες πόλεις, αλλά να μετοικούν στα παλιά βυζαντινά αστικά κέντρα.

Δημιουργήθηκε έτσι ένα οικονομικό και διοικητικό δίπολο Γενισέας-Ξάνθης με τη Γενισέα να είναι ένα μουσουλμανικό διοικητικό κέντρο και την Ξάνθη να παραμένει χριστιανική, κατοικούμενη ως επί το πλείστον από τους χριστιανούς φυγάδες των υποταγμένων περιοχών της νότιας Θράκης. Είναι ενδιαφέρον ότι ο πλούτος που συγκεντρώθηκε στην Ξάνθη συνέχισε να υπάρχει μέχρι τους καταστροφικούς σεισμούς του 1829, οι οποίοι διαρκούν μήνες. Η πόλη της Ξάνθης και η γειτονική Γενισέα καταστρέφονται. Οι ξανθιώτες έμποροι της Γενισέας καταφεύγουν στην Ξάνθη. Το κέντρο βάρους του δίπολου Ξάνθη-Γενισέα μετακινείται προς την Ξάνθη. Τους εμπόρους ακολουθούν οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και η Ξάνθη γίνεται το νέο διοικητικό κέντρο της περιοχής (Καζάς). Η Ξάνθη γίνεται σπουδαία γιατί το εμπόριο του καπνού συγκεντρώνεται στην ίδια. Είχε αρχίσει ήδη η ανέγερση καπναποθηκών στην Ξάνθη, οι οποίες σε λίγα χρόνια ήταν πολύ μεγαλύτερες και περισσότερες από αυτές της Γενισέας, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κυριαρχίας της Ξάνθης και την παρακμή της Γενισέας. Προσπάθεια των Βουλγάρων να αποστείλει εργατική μάζα στην Ξάνθη, ώστε να αλλοιωθεί η σύνθεση του πληθυσμού απέτυχε μπροστά στην αντίδραση της Εκκλησίας, των εμπόρων, των εργατών και της οθωμανικής διοίκησης. Έτσι η Ξάνθη, παρέμεινε ελληνικός τόπος.

 

Η οικονομική ισχύς της Ξάνθης συνεχίζει να αυξάνεται παρά την ευνοϊκή στάση της διοίκησης προς τη Γενισέα. Ταυτόχρονα, οι οθωμανικές μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ βοηθούν τους κατοίκους της Ξάνθης να εισέλθουν στην κερδοφόρο αγορά του καπνού, περί το 1830. Η Ξάνθη γνωρίζει μία πρωτοφανή συγκέντρωση πλούτου. Νέες καπναποθήκες αναγείρονται, νέες συνοικίες κατοικούμενες από μετανάστες, κυρίως από την Ήπειρο και την Μακεδονία που συρρέουν και η πόλη γίνεται ένα ελληνικό οικονομικό κέντρο υπό οθωμανική διοίκηση.  Ο εκσυγχρονισμός της Ξάνθης επηρεάζεται από τα ευρωπαϊκά οικονομικά κέντρα με τα οποία βρισκόταν σε επαφή η εμπορική τάξη της πόλης, εμπορευόμενη τα καλύτερα καπνά του κόσμου. Περιουσίες σχηματίζονται, ικανοί επιχειρηματίες αναδύονται και η πόλη γνωρίζει μια πρωτοφανή ανάπτυξη και αστικοποίηση. Απομεινάρια εκείνης της εποχής είναι τα γοητευτικά μέγαρα των καπνεμπόρων και γενικά η λεγόμενη σήμερα Παλιά Πόλη της Ξάνθης. Παρά το ότι η πόλη σχεδόν στο σύνολό της μετά το 1976 είναι διατηρητέα, η φθορά του χρόνου και ο εκσυγχρονισμός τείνουν να αλλάξουν τον χαρακτήρα της.

 

Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο η Ελλάδα βρίσκεται στο κέντρο της διαμάχης μεταξύ των δύο αντίπαλων παρατάξεων που υποστήριζαν τις αντίθετες απόψεις της αναπόφευκτης συμμετοχής της χώρας σε μία από τις δύο παρατάξεις. Το αποτέλεσμα είναι οι δύο βουλγαρικές κατοχές, οι οποίες έδωσαν το τελικό χτύπημα στην ευημερία της πόλης. Η Ξάνθη απελευθερώθηκε στις 4.10.1919.

 

Το 1923, με την υπογραφή της Συνθήκης της Λοζάνης παγιώνεται η ελληνική κυριαρχία στην πόλη και το ποσοστό των Ελλήνων γίνεται υψηλό. Η Ελλάδα είναι πλέον στον Μεσοπόλεμο μία χώρα με εθνική ομοιογένεια και έχει επιλέξει την εκβιομηχάνιση σαν κύριο στόχο για το μέλλον. Το 1922-24 χιλιάδες φυγάδες πρόσφυγες από την πάλαι ποτέ Ελληνική Ανατολή συρρέουν στην πόλη και στο αγροτικό ύπαιθρο και αναζητούν εργασία και στέγαση. Η Ξάνθη είναι μία βιομηχανική πόλη με πλήθος εργατών και επενδύσεις υψηλού προϋπολογισμού, που σήμερα διακρίνονται στη Συνοικία των Καπναποθηκών με τον όγκο των κτηρίων και το τεχνικό επίπεδο του εξοπλισμού, του οποίου υπάρχουν ίχνη.

 

Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Ξάνθη καταλαμβάνεται, όπως και όλη η Θράκη (με εξαίρεση τον Έβρο), από τους Βουλγάρους αφού οι Γερμανοί διασπούν τη Γραμμή Μεταξά, καταλαμβάνουν το Αιγαίο με τη Στρατιά List και παραδίδουν την Θράκη στους Ιταλούς και στους Βουλγάρους.

 

Τα μεταπολεμικά χρόνια, μετά τις περιπέτειες της δεκαετίας του ’40, η Ξάνθη αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα.

 

Σήμερα η Ξάνθη προσβλέπει προς το μέλλον και αναζωογονεί παλιές παραδόσεις και συνήθειες ενός λαϊκού πολιτισμού.

 

Βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών

Με πρωτοβουλία της Ακαδημίας Αθηνών μου απενεμήθει τιμητική διάκριση για το εκδοτικό και ερευνητικό έργο μου, του οποίου πρωταγωνιστής είναι ο Ελληνικός λαός στην αέναη ιστορική και εθνοαπελευθερωτική του πάλη.

Η ενασχόλησή μου με την ελληνική ιστορία άρχισε με το βιβλίο «Από την Κωνσταντινούπολη στη Ραιδεστό – Σε αναζήτηση της νεοελληνικής ταυτότητας», το 2003, όπου αναζήτησα τις ρίζες μου όσον αφορά την πνευματική μου συγκρότηση.

Ακολούθησαν μελέτες για την πόλη της Ξάνθης για την οποία ελάχιστα ήταν τότε γνωστά. Αυτό οδήγησε σε ένα τεράστιο αρχείο γραπτού λόγου και φωτογραφικής αποτύπωσης παλιάς και νέας Ξάνθης. Το ενδιαφέρον μου για την πόλη της Ξάνθης εξαπλώθηκε σε όλη τη Θράκη και ειδικά στην Ανατολική Θράκη και την Κωνσταντινούπολη, οι οποίες είναι κιβωτοί του Ανατολικού Ελληνισμού. Με  τις  μελέτες μου για το γενικότερο χώρο της Θράκης (π.χ. ειδικά της Γενισέας) γεννήθηκε το ενδιαφέρον μου για την περίοδο αυτή, που σημαίνει την εξαφάνιση του Ανατολικού Ελληνισμού και τη δημιουργία μιας δυτικότροπης Ελλάδας.

Παράλληλα, οργάνωσα αριθμό φωτογραφικών εκθέσεων από τη Θράκη και την ασιατική Ελλάδα. Οι εκθέσεις συνόδευσαν ταξίδι μου στους χώρους που με ενδιαφέρουν (Κεντρική Μικρά Ασία, Καππαδοκία, Πόντος).

Το 2017 μου απενεμήθει ο τίτλος του Επίτιμου Διδάκτορα Ιστορίας και Εθνολογίας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης.

Το 2024 μου απενεμήθει η «Εύφημος Μνεία» της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή φωτογραφιών του Ελληνοτουρκικού Πολέμου στη Μικρά Ασίας και τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τη συλλογή αυτή δώρισα στην Ακαδημία Αθηνών. 

 

Η δορυφοροποίηση της Ελλάδας

Σύμφωνα με τη μυθολογία των χαντίθ ο σημερινός κόσμος προορίζεται για συμμετοχή στη μουσουλμανική θρησκεία και εξαφάνιση ως κόσμος των απίστων.  Αυτή είναι η  μοίρα του χριστιανικού κόσμου.  Σύμφωνα με τη μυθολογία των χαντίθ του Κορανίου, ο κόσμος των απίστων προορίζεται για συμμετοχή στη μουσουλμανική θρησκεία και εξαφάνιση με τη μορφή που έχει. Ο μουσουλμανικός κόσμος προορίζεται για την καθολική συμμετοχή του, μέσω της μυθολογίας των χαντίθ που είναι κανονιστικές γεμάτος διαστάσεις, που επιβάλλουν η εξόντωση και την επιβολή επί των απίστων.

Η εξαφάνιση του χριστιανικού κόσμου θα γίνει με το σπαθί και τα όπλα. Η μέρα αυτή είναι αναπόφευκτη. Ήδη στον ευρύτερο κόσμο κατοικούν ενάμιση δισεκατομμύριο μουσουλμάνοι, οι οποίοι έχουν σαφή αντίληψη της ταυτότητάς τους. Είναι λοιπόν αναπόφευκτη η συνείδηση μιας ταυτότητας, που είναι μη αναστρέψιμη.

Μία εφιαλτική προοπτική για τη δορυφοροποίηση της Ελλάδας είναι η υποταγή στα διαμορφούμενα χαλιφάτα της Κωνσταντινούπολης και της Κεντρικής Ασίας. Ήδη μία χαντίθ από το Κοράνι,  μιλά ανοικτά για την κατάκτηση της Ρώμης και για κατακτήσεις που θα γίνουν στην Ευρώπη.

Η σύγχρονη αφύπνηση του Ισλάμ, σε παγκόσμιο επίπεδο, ομιλεί για την ανασύσταση του χαλιφάτου και δίνει μία σκοτεινή εικόνα για το μέλλον του σύγχρονου κόσμου.  Άλλωστε, χωρίς το χαλιφάτο, ο σύγχρονος κόσμος είναι πολύ φτωχός για να στεγάσει τους πιστούς από τη Δυτική Ευρώπη στον Αραβικό κόσμο και στις απέραντες εκτάσεις των ερήμων και της Κεντρικής Ασίας. Το χαλιφάτο των πτωχών εμφανίζεται στις πρώην εκτάσεις τις ελεγχόμενες από τον Τρίτο Κόσμο, όπως αυτός έχει δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια της ανόδου των πτωχών με την βιομηχανοποίηση και φτωχοποίηση των μαζών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου.

Η δορυφοροποίηση της Ελλάδας                                     

Υποθέτουμε ότι τα μελλοντικά χρόνια η Ελλάδα θα περιπέσει σε μία κατάσταση δορυφοροποίησης από την Τουρκία, όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο:  «Η συνύπαρξή μας με τους Τούρκους στην Ευρωπαϊκή Ένωση», του βιβλίου μας του 2003 «Από την Κωνσταντινούπολη στη Ραιδεστό – Σε αναζήτηση της νεοελληνικής ταυτότητας», σελ. 213.

Η συνύπαρξή μας με τους Τούρκους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ισορροπία με τους Τούρκους φαίνεται αδύνατη, ακριβώς λόγω της ορμέμφυτης προδιάθεσης των Τούρκων για κατάκτηση και επιβολή. Αν μπορούμε να μιλήσουμε για δίκαιο, αυτό είναι με το μέρος μας. Στη  χιλιόχρονη αντιπαράθεσή μας με το εξαιρετικής βιολογικής δύναμης τουρκικό έθνος δεν υπάρχει σχεδόν τίποτε το αξιόμεμπτο στη στάση του ελληνικού λαού. Ούτε η ιστορία της Αυτοκρατορίας μας, με την έντονη αίσθηση του πολιτιστικού χρέους μετά τη μεσοβυζαντινή εποχή και την έλλειψη κατακτητικής και επεκτατικής διάθεσης, ούτε οι πρόσφατοι απελευθερωτικοί μας πόλεμοι έχουν επιλήψιμο χαρακτήρα. Αν και η ιστορία φαίνεται να είναι χωρίς νόημα, η ηθική στάση παραμένει μία αξία. Ο εθνικός μας εγωϊσμός, που γι' αυτόν μας κατηγορούν οι Τούρκοι, είναι η συναίσθηση της πολιτιστικής βαρύτητας και η πικρία των αδικημένων, που δεν μπορούν να εξηγήσουν και να αποδεχθούν τον θρίαμβο της τυφλής βίας. Κατά τον πατέρα των Ελλήνων, αυτοκράτορα της Νίκαιας, Ιωάννη Δούκα Βατάτζη: "τα δικαιώματά μας είναι αμετακίνητα με του Θεού τη χάρη, κι' ας μας έδιωξαν με τη βία από τον τόπο μας". Βέβαια, το δίκαιο δεν έχει πρακτική σημασία στα προβλήματα αυτά, αλλά τουλάχιστον συντηρεί το φρόνημά μας ασυναίσθητα.

Η αντιπαράθεσή μας με τους Τούρκους έλαβε μέσα στη χιλιόχρονη ιστορία της ένα νομοτελειακό χαρακτήρα. Τι είναι αυτό που θα σταματήσει τη διαχρονική κίνηση των Τούρκων προς τη Δύση, που στο δρόμο της βρίσκονται οι Έλληνες, και πως θα λήξει η πίεση που οι Τούρκοι ασκούν προς τον ελληνικό χώρο ; το να εξορκίζουμε το συχνά αφόρητο αυτό πεπρωμένο με οράματα συνεργασίας ή πολιτισμικής μετάλλαξης των Τούρκων δεν είναι παρά ασυνείδητες φυγομαχίες. Αρνούμενοι και μη κατανοώντες την πραγματικότητα αγνοούμε την τραγικότητα του Ελληνικού. Λίγοι ιστορικοί λαοί, όπως οι Ιρανοί ή οι Αρμένιοι, έζησαν και επιβίωσαν για αιώνες με ανάλογη τραγικότητα.

Η διαφορά μας με τους Τούρκους είναι ουσιαστικά πολιτισμική, αφού οι συμπεριφορές των δύο λαών έχουν κανόνες και όρια που επιβάλλουν οι διαφορετικές πολιτισμικές καταβολές. Είναι χαρακτηριστική η συμπεριφορά των δύο λαών προς τις αντίστοιχες μειονότητες που παρέμειναν, μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923, στη Δυτική Θράκη και στην Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο. Όπως είναι χαρακτηριστική η αμηχανία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής: μπροστά σε μία ακλόνητη Τουρκία, που αρνείται κάθε μετριοπάθεια, εμείς παλινδρομούμε, ελπίζοντας να βρούμε σωτηρία στην ανάπτυξη των ευρωτουρκικών σχέσεων και σε ένα κλίμα κατανόησης.

στην αντιπαράθεσή μας με την Τουρκία πρέπει πάντα, εκτός από την ουσιαστική πολιτισμική μας διαφορά, να έχουμε δύο στοιχεία κατά νου: τον ιδιαίτερο ψυχισμό και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτοί που κυβερνούν τη χώρα αυτή και την εξαιρετική γεωπολιτική της βαρύτητα.

Η τουρκική πολιτικοστρατιωτική ηγεσία βρίσκεται πράγματι σε τραγική θέση, αφού όλες οι πολιτικές επιλογές της οδηγούν σε ανάδυση αναπόφευκτων προβλημάτων. Ο πυρήνας που δυνάμει εκκολάπτει την τουρκική προβληματικότητα είναι η έλλειψη κοινωνικής και εθνικής συνοχής στην άκρως εθνικιστική αυτή χώρα. Η διαρθρωτική προσέγγιση της τουρκικής πραγματικότητας προς την κοινοβουλευτική δημοκρατία και την ανοικτή κοινωνία, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε διατύπωση αιτημάτων και ανάδυση προκλήσεων, που το τουρκικό κατεστημένο δεν επιθυμεί και δεν είναι ικανό να αντιμετωπίσει. Έτσι, καλλιεργείται η ψυχολογία της πολιορκίας και η μεγαλοϊδεατική πολιτική της περιφερειακής δύναμης. Κανείς στην Τουρκία δεν επιθυμεί και δεν τολμά να αντικρίσει την πραγματικότητα που βοά, δηλαδή το ότι η Τουρκία απειλείται κυρίως από τον εαυτό της. Αντίθετα, επιβιώνει ο φόβος των Νεοτούρκων ότι οι Έλληνες θα αποκαταστήσουν την επιρροή τους στην Ανατολική Μεσόγειο και θα κυριαρχήσουν στην Ανατολή. Ο εφιάλτης του διαμελισμού και η δήθεν επιθετική διάθεση της Ελλάδας, ξεκινούν από τις νοοτροπίες, τις πολιτικές και τις δράσεις της ίδιας της Τουρκίας. Τα προβλήματα με την Ελλάδα, για παράδειγμα, η οποία στο τουρκικό υποσυνείδητο παίζει τον ρόλο της απειλής που συσπειρώνει, ξεκινούν από το απλό γεγονός ότι η τουρκική ηγεσία, εκμεταλλευόμενη τη γεωπολιτική του Ανατολικού Ζητήματος, θεωρεί απαράδεκτη την παρουσία της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ εξασκεί μία μεσοπολεμικού χαρακτήρα αναθεωρητική πολιτική στο Αιγαίο. Ταυτόχρονα, η ίδια η τουρκική άρχουσα στρατογραφειοκρατία, επιδιώκει την επικίνδυνη αναβάθμιση της χώρας της σε περιφερειακή ρυθμιστική δύναμη. Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα ;

Μπορεί να υπάρξει ελληνοτουρκική φιλία όταν θριαμβεύουν τέτοιες νοοτροπίες, που αρνούνται τα ελληνικά λογικά και νόμιμα δικαιώματα και θέλουν την Ελλάδα χώρα μειωμένης εθνικής κυριαρχίας; Η Ελλάδα θεωρείται ως μία χώρα, που λόγω μεγέθους και ιστορικού παρελθόντος, θα πρέπει να συμπεριφέρεται ως δορυφόρος της Τουρκίας. Αυτές οι στάσεις της τουρκικής ηγεσίας είναι ανεξάρτητες από το εκλογικό σώμα και την κοινή γνώμη της Τουρκίας, που χειραγωγούνται ανάλογα ή αγνοούνται.

Τα πλέγματα αυτά ενισχύονται από την άρνηση των Δυτικών να δεχθούν την Ελλάδα ως εταίρο του Ανατολικού Ζητήματος και την επιθυμία τους να ενισχύσουν την Τουρκία με κάθε τρόπο.

Είναι έτσι, δύσκολο να φανταστούμε, πως τέτοιες στάσεις και ψυχισμοί μπορούν να συμβιβαστούν με την Ενωμένη Ευρώπη της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, των ανοικτών κοινωνιών, των μη διεκδικητικών εθνών και της ελεύθερης διακίνησης των πολιτών.

Η συμμετοχή της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία εμείς, έτσι κι' αλλιώς, είμαστε μέλος, οφείλει να μας βρεί απολύτως αντίθετους. Ακόμη και η, μη ορατή σήμερα, εμφάνιση μιας αντίληψης στην Τουρκία, που θα υποδεικνύει τη συνδιαλλαγή με τους Έλληνες, διαπιστώνοντας τη σημασία της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, δεν θα πρέπει να μας κάνει πρόθυμους να βοηθήσουμε την είσοδο της χώρας αυτής στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ιδέα του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Τουρκίας, που θα αμβλύνει την τουρκική επιθετικότητα και θα οδηγήσει σε λήξη την αντιπαράθεσή μας με τη χώρα αυτή, είναι μία δική μας αυταπάτη. Αν χρειαζόμαστε βοήθεια και συμμάχους στη φάση αυτή της αντιπαράθεσής μας, ίσως θα πρέπει να επιδιώξουμε να γίνουμε και πάλι το ευρωπαϊκό σύνορο, δηλαδή ένας προμαχώνας-ανάχωμα προς την Ανατολή και την Ασία. Η σύγκρουση της Δύσης με τον ισλαμικό κόσμο οδηγεί προς μία τέτοια επιλογή. Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, παρά τις διαφορές μας και τη δυσπιστία της, θεωρούσε και θεωρεί τον ελληνικό χώρο ως σύνορο της Ευρώπης και έτσι πρέπει να παραμείνουμε. Η Τουρκία είναι μία ασιατική χώρα και η ενδεχόμενη είσοδός της στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι μία τερατογονία.

Είναι πιθανό ότι το ενδεχόμενο άνοιγμα των συνόρων με την Τουρκία θα γεφυρώσει ξανά το Αιγαίο και θα μας φέρει, για μία ακόμη φορά, στην Ανατολή, σε γεωγραφικούς χώρους οικείους. Όμως, η δημογραφική και οικονομική πίεση στη Θράκη ή το Αιγαίο, τη ζωτική μας περιφέρεια, δεν θα είναι εύκολο να ισορροπηθούν, αν τα σύνορα καταργηθούν. Το οικονομικό και δημογραφικό μέγεθος της Τουρκίας είναι δύσκολο να εξισορροπηθεί. Τι σημαίνει και τι αποτέλεσμα θα έχει η ελεύθερη διακίνηση των πληθυσμών της Ανατολίας στην Ελλάδα και στην Ενωμένη Ευρώπη; Είναι ακόμη επίκαιρη η υποθήκη του θνήσκοντος ήρωα Ογκούζ Χάν στο "Οκουζναμέ", λαϊκό έπος των Τούρκων: "Προχωρείτε προς το Ρούμ!", η τα λόγια του Σουλεϋμάν Πασά, κατακτητή της Θράκης και γιου του Ορχάν, δεύτερου Σουλτάνου των Οθωμανών μετά τον Οσμάν, τον κατακτητή της Βιθυνίας, μπροστά στην Προποντίδα: "Να διαβούμε αυτή τη θάλασσα!". Ο παντουρκισμός και ο επεκτατικός τουρκισμός υπάρχουν πάντα. Αυτά τα ξαναζήσαμε, τελείως πρόσφατα, στην Κωνσταντινούπολη και την Κύπρο.

Κυρίως όμως, φαίνεται ότι η συνύπαρξη μας με την Τουρκία, σε ένα συνεταιρισμό χωρίς ισχυρή ιδεολογική κάλυψη, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα είναι σε βάρος μας, αφού η Τουρκία θα εγείρει συνεχώς μονομερείς αξιώσεις κινούμενη από τις οθωμανικές νοοτροπίες, από τις οποίες δεν μπορεί να απαλλαγεί. Τις αξιώσεις αυτές θα μας πιέζουν οι Δυτικοί συνέταιροί μας να ικανοποιήσουμε, γιατί για το Ανατολικό Ζήτημα, το γεωπολιτικό και το οικονομικό βάρος της Τουρκίας θα είναι πάντα ελκυστικά στις θεωρήσεις τους. Θα επιδεινώνεται έτσι, η σχέση άνισης διπλωματίας που χαρακτηρίζει την εξάρτηση του νέου ελληνικού εθνικού κράτους από τις μεγάλες δυνάμεις. (Με χαρακτηριστικά συμβάντα την εγκατάλειψη της Ελλάδας από την Αγγλία το 1922, και από τις ΗΠΑ το 1974 και τις αντίστοιχες εθνικές καταστροφές.)  Πρέπει άρα, κατ' ανάγκη να βρισκόμαστε σε διαφορετικά στρατόπεδα–συνεταιρισμούς με την Τουρκία της μορφής που περιγράφηκε. Αυτό είναι μία ιστορική πραγματικότητα. Όπως είναι ιστορική πραγματικότητα, η μόνιμη ανάγκη για κινητοποίηση των δυνάμεών μας και αντιμετώπιση του εχθρικού περιβάλλοντος κατά βάση με τις δικές μας δυνάμεις. Κατά τον σοφό πατριώτη, λογάδα του γένους, αυτοκράτορα της Νίκαιας Θεόδωρο Δούκα Λάσκαρι: "Μόνον το Ελληνικόν, αυτό βοηθεί εαυτώ".

Στις ιστορικές συγκυρίες κατά τις οποίες βρισκόμαστε στο ίδιο στρατόπεδο με την Τουρκία, ή σε συγκυρίες όπου οι ισχυρές χώρες της Δύσης είχαν τη δυνατότητα να διαλέξουν ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, οδηγούμαστε κατά κανόνα σε ιστορικές αποτυχίες. Αυτό φάνηκε στην πρόσφατη ενίσχυση της Ελλάδος από τη Γαλλία και τις ΗΠΑ μπροστά στην ισχυροποίηση της Τουρκίας στην αεροπορική υπεροχή της στο Αιγαίο. Οι ΗΠΑ και η Γαλλία ενίσχυσαν την ελληνική αεροπορία ώστε να αποκτήσει συντριπτική υπεροχή στο αεροπορικό ισοζύγιο του Αιγαίου. Η κατάσταση μετεβλήθει άρδην εις όφελος της Ελλάδος και η αεροπορική υπεροχή της ματαίωσε  ένα πόλεμο. Επαληθεύεται έτσι η διαπίστωση του Ιωσήφ Στάλιν, ότι η Αμερική, η ισχυρότερη χώρα του κόσμου, δεν θα επιτρέψει την ανατροπή της ισορροπίας δυνάμεων εις βάρος της στην περιφέρεια του Αιγαίου. Ρήση η οποία ιστορικά ανέτρεψε την προσπάθεια των Ελλήνων κομμουνιστών να κυριαρχήσουν στη Μακεδονία.

Έτσι, ο Ελληνισμός δεν κατόρθωσε τον 19^ο αιώνα, ευρισκόμενος σε δημογραφική, ηθική και πολιτισμική άνοδο να διατηρήσει τη θέση του στην Ανατολή, ως ένα βαθμό για πολιτικούς λόγους, ήγουν λόγω της αντίθεσης των δυτικών δυνάμεων.

Κατά τον Μικρασιατικό Πόλεμο, η ελληνική πολιτική ηγεσία οδηγήθηκε στο να χρησιμοποιηθεί ο ελληνικός στρατός ως μοχλός εκβιασμού και πειθαναγκασμού του Κεμαλισμού, που συνδιαλέχθηκε τελικά με τους Δυτικούς, αφού εκμεταλλεύθηκε έντεχνα ακόμη και τις ιδεοληψίες της νεαρής τότε Σοβιετικής Ένωσης.

Στίς 16.7.1922 μάλιστα, σε κρίσιμη στιγμή, και πρίν τη μοιραία τουρκική επίθεση στο Αφιόν, δεν μπορέσαμε να χρησιμοποιήσουμε αποφασιστικά τη στρατιωτική μας ισχύ. Ευρισκόμενοι τότε, σε μοναδική θέση ισχύος στην Ανατολή, τέτοια που δεν είχαμε βρεθεί από την εποχή του Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγου, και κατέχοντες στην Ασία τα εδάφη της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας˙ είμαστε σε θέση, καταλαμβάνοντες την ουδέτερη Κωνσταντινούπολη, να ανορθώσουμε το κλονισμένο ηθικό της Στρατιάς της Μικράς Ασίας, να αποφύγουμε το ασύλληπτο μέγεθος της Μικρασιατικής Καταστροφής και να επιδιώξουμε μία έντιμη, διαρκή και δίκαιη ειρήνη, περιορίζοντες τον Κεμαλισμό και τους Τούρκους στα Στενά και στην Ασία, όπου ανήκουν˙ διασώζοντας τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Ανατολής με την ομαλή, οργανωμένη, μεταφορά τους στην Ανατολική Θράκη. Αποτύχαμε σε αυτό, από ψυχολογική και πολιτική πίεση των δυτικών υποτιθέμενων συμμάχων μας, που λόγω του Ανατολικού Ζητήματος δεν επιθυμούσαν μία τέτοια εξέλιξη, αλλά και από εθελοδουλεία δική μας. Η αλλοτρίωση της αστικής μας τάξης, η οποία είχε την ευθύνη του απελευθερωτικού πολέμου της Μικράς Ασίας, δεν επέτρεψε τη χωρίς δισταγμούς συμμετοχή όλων των δυνάμεών μας στον αγώνα μέχρι τα έσχατα όριά τους, όπως έγινε με τα παλληκάρια και τους ήρωες του πρώτου απελευθερωτικού μας αγώνα, που ενίκησαν, ενάντια στίς γεωπολιτικές πραγματικότητες της εποχής τους.

Αλλά και αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, πάλι η πίεση των Δυτικών, επικουρούμενη από το κράτος της καταστροφής και της ήττας και την εθελοδουλεία μας, οδήγησε στη δραματική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, που σήμερα φαίνεται αδικαιολόγητη και που μάλλον μεγάλο τμήμα της θα κρατούσαμε, αν λάβουμε υπ' όψη τις εξελίξεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. με τη Θράκη στην κατοχή μας, και αποσυρόμενοι από τη ζώνη των Στενών, ίσως θα υποχρεώναμε την κεμαλική Τουρκία σε αναθεωρητική στάση στο πλευρό της παράταξης του Άξονα και θα πετυχαίναμε ίσως, την οριστική παγίωση της παρουσίας μας στην Ανατολική Θράκη μετά τη νίκη των Δημοκρατιών.

Βέβαια, και κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, όντες στο ίδιο στρατόπεδο με τη γεωπολιτικώς πανίσχυρη Τουρκία, πιεζόμαστε πάντα να την εξευμενίζουμε, ακολουθώντας την αδιέξοδη πολιτική του κατευνασμού, με αποτέλεσμα τον αφανισμό των ελληνικών μειονοτήτων στην Τουρκία, τη διχοτόμηση της Κύπρου, τη σημερινή δυσμενή συγκυρία και τις αναθεωρητικές επιδιώξεις της εθνικιστικής τουρκικής άρχουσας τάξης.

Είναι γεγονός ότι η σημερινή δυσμενής κατάσταση είναι ανατρέψιμη μόνο με τη βοήθεια των Δυτικών, όταν η Ελλάδα θα ορισθεί ως θεματοφύλακας του Ανατολικού Ζητήματος, οπότε θα έχει την κάλυψη των Δυτικών Δυνάμεων, που σήμερα εμφανίζονται ισχυρές.

Βέβαια, σήμερα η Τουρκία εμφανίζεται με την κάλυψη του Ισλάμ επιδιώκοντας το χαλιφάτο των φτωχών, πράγμα που μπορεί να το σταματήσει μόνο η απειλούμενη επανίδρυση του μικρού χαλιφάτου με τον απειλούμενο θρίαμβο του Ισλάμ, που πρεσβεύει η ίδια η Τουρκία. Οι Τούρκοι επιμένουν στη γενοκτονική πολιτική του μεγάλου και του μικρού χαλιφάτου, που διέσπασε τον αρχαίο πολιτισμό σε δύο τμήματα του χαλιφάτου και εξόντωσε και εξόρισε τους Δυτικούς λαούς εγκαθιδρύοντας τα δύο χαλιφάτα.

Η σημερινή άνοδος του Ισλάμ συνιστά τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τον πολιτισμό, όπως αυτός διαμορφώθηκε μετά την πτώση του αρχαίου κόσμου. Η ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής είναι η ζοφερέστερη απειλή προς τον πολιτισμένο κόσμο, όπως αυτός διαμορφώθηκε στον 21ό αιώνα. Η εγκαθίδρυση του χαλιφάτου βασίζεται πάνω σε ακρότητες και γενοκτονίες.

Σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα που αποδέχεται η τουρκική αναθεωρητικότητα, η Ελλάδα δεν πρέπει να υπάρχει. Αυτό σημαίνει την εξαφάνιση της Ελλάδας ως οντότητας ή ως Ελλάδας της Μελούνας.  Αυτό είναι ζητούμενο από μέρους της Τουρκίας, η απλή δορυφοροποίση της Ελλάδας δεν αρκεί. Αντ’ αυτού επιδιώκεται το μεγάλο χαλιφάτο ως κυριαρχία στην Κεντρική Ασία και το Τουρκιστάν.  Ο τουρκικός κόσμος είναι μοιραίο να κυριαρχήσει σε παγκόσμιο επίπεδο με οδηγό την Τουρκία. Αυτό είναι το όνειρο του χαλιφάτου που πρεσβεύουν οι ηγέτες της σημερινής Τουρκίας. Ο κόσμος όλος και ομοιογενής προορίζεται να κατακτηθεί από μία παγκόσμια ισλαμική Τουρκία. Ο Δυτικός Κόσμος είναι διεφθαρμένος και παρηκμασμένος. Δεν υπάρχει μέλλον γι’ αυτόν.  

ΤΡΙΤΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΩΝ

 Ο ανήσυχος και δυναμικός Δυτικός Πολιτισμός βρίσκεται πάντα ανοικτός προς τις θάλασσες και είναι Μεσογειακός και Ατλαντικός. Η κυριαρχία του αγγλοσαξονικού κόσμου στους ωκεανούς χρονολογείται από τον 18^ο αιώνα. Πιο πριν μάλιστα, η Μεγάλη Βρετανία έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο εμπορικό και στο πολεμικό της ναυτικό. Οπωσδήποτε, μετά τον 18^ο αιώνα, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιαπωνία και, πιο πρόσφατα, η Σοβιετική Ένωση αμφισβήτησαν, χωρίς επιτυχία, την αγγλική και την αμερικανή κυριαρχία στους ωκεανούς. Είναι χαρακτηριστική η στρατηγική των αντιπάλων κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τη μεγαλύτερη στρατιωτική σύγκρουση της ιστορίας. Οι νικητές του πολέμου ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία διατήρησαν την ναυτική υπεροχή τους σε όλη τη διάρκειά του, άλλωστε αυτή δύσκολα αμφισβητήθηκε. Σε συμφωνία με την αγγλοσαξονική γεωπολιτική αντίληψη, οι τελικοί νικητές κυριάρχησαν στις θάλασσες, ανεξάρτητα από την έκβαση του χερσαίου πολέμου στην ευρασιατική ηπειρωτική μάζα. Το πάγιο γεωπολιτικό δόγμα του αγγλοσαξονικού κόσμου διατυπώθηκε στις αρχές του 20^ού αιώνα, αλλά εφαρμόσθηκε με συνέπεια πολύ πριν. Το δόγμα αυτό, με λίγα λόγια, υποστηρίζει τη ναυτική κυριαρχία στις θάλασσες που περιβάλλουν το ευρασιατικό ηπειρωτικό σύνολο (παγκόσμια νήσος). Η χερσαία στρατιωτική δύναμη που ενδέχεται να κυριαρχήσει στο κεντρικό τμήμα της Ευρασίας (καρδιά) θα έχει την δυνατότητα να διεκδικήσει την παγκόσμια κυριαρχία με την έξοδό της στα λιμάνια που έχουν πρόσβαση στις θάλασσες (παγκόσμιος ωκεανός). Πρόκειται για μια γεωγραφία της ισχύος και για αντίληψη που επιβάλει  το άνοιγμα προς τον κόσμο, τον έλεγχο των θαλασσίων δρόμων και την απόκτηση τεχνολογίας και επιρροής.

Στο σχήμα αυτό εντάσσονται οι προσπάθειες της τσαρικής και της σοβιετικής Ρωσίας, όπως και της Γερμανίας, να αποκτήσουν την κυριαρχία της ευρασιατικής ηπείρου και την έξοδο στους λιμένες που οδηγούν στους ωκεανούς. Το Ανατολικό Ζήτημα ερμηνεύεται, ως ένα σημείο, με τη σχηματοποίηση της παγκόσμιας γεωπολιτικής, όπως συνοπτικά την περιγράφει το δόγμα του «παγκόσμιου ωκεανού». Είναι χαρακτηριστικές οι παραινέσεις του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου προς τον νεαρό και άπειρο βασιλέα Όθωνα. Ο Μαυροκορδάτος προσπάθησε να πείσει τον ενθουσιώδη Όθωνα ότι η μόνη πιθανότητα εφαρμογής της Μεγάλης Ιδέας θα εμφανιζόταν μετά από μια απόπειρα της Ρωσίας να κατέλθει στην Κωνσταντινούπολη και τη Θράκη. Τότε μόνο, κατά τον Μαυροκορδάτο, θα είχε η ελληνική σημαία τη δυνατότητα να κυματίσει στην Κωνσταντινούπολη, αφού οι λόγχες των Δυτικών θα την ανύψωναν εκεί. Ανάλογα, ο Ιωσήφ Στάλιν παρατήρησε στον Μίλοβαν Τζίλας το 1947, ότι οι Έλληνες κομμουνιστές δεν είχαν δυνατότητα επιτυχίας και ήταν άφρονες, με το να προσπαθούν να αποκόψουν τον θαλάσσιο δρόμο των ΗΠΑ στη Μεσόγειο και να συμπεριλάβουν την Ελλάδα στο Σιδηρούν Παραπέτασμα.

Σήμερα οι ΗΠΑ, παρ΄ όλη τη δεινή οικονομική τους θέση, διατηρούν πανίσχυρους στόλους που καλύπτουν όλες τις θαλάσσιες επιφάνειες και κυριαρχούν απόλυτα σε όλους τους ωκεανούς. Οι ΗΠΑ διαθέτουν πάνω από 50 υπερμοντέρνα πυρηνικά υποβρύχια, περισσότερα δηλαδή από αυτά που αθροίζουν όλοι μαζί οι άλλοι στόλοι. Διαθέτουν επίσης την ισχυρότερη και πλέον προηγμένη αεροναυτική δύναμη παρούσα σε οποιοδήποτε σημείο των ωκεανών. Ο στόλος των ΗΠΑ διαθέτει 15 πυρηνικά αεροπλανοφόρα από τα 17 που υπάρχουν σήμερα και προστατεύεται από μία πανίσχυρη φουτουριστική ανθυποβρυχιακή αεροπορική δύναμη.

Ωστόσο, για πρώτη φορά μετά το δεύτερο μισό του 20^ού  αιώνα  έχουν αναδυθεί συνθήκες, κάτω από τις οποίες είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί η απόλυτη κυριαρχία των ΗΠΑ στους ωκεανούς και άρα και η παγκόσμια κυριαρχία τους. Ο νέος εταίρος ενός κόσμου, που τείνει να γίνει πολυεστιακός, είναι η Κίνα, η οποία βρίσκεται σε μία διαδικασία ναυπήγησης σύγχρονης ναυτικής δύναμης. Τα κινέζικα ναυπηγεία εργάζονται με πλήρη δυναμικότητα, ενώ προβλέπεται να εξελιχθούν σε μερικά χρόνια στα μεγαλύτερα του κόσμου. Παράλληλα, οι ναυτικές βάσεις και τα λιμάνια της Κίνας εκσυγχρονίζονται και αναπτύσσονται για να υποδεχθούν τις εκατοντάδες των πλοίων που ναυπηγούνται. Αν λάβουμε υπ΄ όψη ότι ο ρωσικός στόλος, ο δεύτερος στον κόσμο μετά από αυτόν των ΗΠΑ, σκούριαζε μέχρι πρότινος στη Σεβαστούπολη και στο Βλαδιβοστόκ, τότε η Κίνα διαθέτει σήμερα τον δεύτερο ισχυρότερο στόλο στον κόσμο, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία ακολουθούν σε απόσταση. Ανάλογα συμβαίνουν και στην εμπορική ναυτιλία, όπου η Κίνα ανταγωνίζεται τους Έλληνες εφοπλιστές για τα πρωτεία. Ήδη, το τμήμα της κινέζικης βιομηχανίας που αφορά ναυτιλιακές δραστηριότητες ανέρχεται στο 10% του εθνικού προϊόντος, ενώ μερικά από τα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου ανήκουν στην Κίνα. Για μια ακόμη φορά η Κίνα βρίσκεται στο παγκόσμιο προσκήνιο με τη δημιουργία τεχνητών νήσων και τεραστίων τεχνικών έργων για να κατοχυρωθούν τα τυπικά δικαιώματα της Κίνας στην κινέζικη θάλασσα.

Οι φιλοδοξίες της Κίνας εκδηλώνονται με την προσπάθεια ελέγχου των διαδρόμων που την συνδέουν με τις ανοιχτές θάλασσες και εξασφαλίζουν τον εφοδιασμό της με ενέργεια, αφού η Κίνα είναι ο δεύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο. Ήδη το Πεκίνο έχει επιτύχει να τακτοποιήσει τις συνοριακές διαφορές με 13 από τους γειτόνους του και μάλιστα με τρόπο φιλικό. Ωστόσο, παραμένουν ανοικτά τα ζητήματα της Ταϊβάν και των διαφορών με την Ιαπωνία σχετικά με την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων.

 Ως ένα σημείο, οι ναυτικές φιλοδοξίες της Κίνας συνδέονται με τα ιστορικά δικαιώματα που οι Κινέζοι πιστεύουν ότι τους έχουν αφαιρεθεί από τους βάρβαρους της Δύσης. Πριν πέντε αιώνες, κατά την εποχή της Δυναστείας Μινγκ,  η Κίνα είχε όλες τις δυνατότητες για να ανταγωνιστεί την παγκόσμια εξάπλωση της Ευρώπης. Οι Κινέζοι βρισκόταν ήδη τότε σε καλύτερο επίπεδο από τους Ευρωπαίους σε αστρονομικές παρατηρήσεις, γνώριζαν την πυξίδα, κατασκεύαζαν καλύτερες άγκυρες και διέθεταν πιο λεπτομερείς ναυτικούς χάρτες, ενώ τα πλοία τους ήταν μεγαλύτερα και πιο προηγμένα τεχνικά από αυτά των Ευρωπαίων.  Η εσωστρέφεια της χώρας αυτής σε αντίθεση με την ασίγαστη ανησυχία των Ευρωπαίων, οδήγησε στην ταπείνωση και την παρακμή της.

Οπωσδήποτε, μπορούμε να ερμηνεύσουμε θετικά και ως μετριοπαθή τη στάση της Κίνας απέναντι στα παγκόσμια πράγματα, αλλά και να υποθέσουμε ότι η μετριοπάθεια είναι ένα πολιτισμικό στοιχείο της χώρας αυτής. Είναι γεγονός ότι η παρούσα κατάσταση της ταχύτατης ανάπτυξης και μεγέθυνσης δεν αποτελεί για τους Κινέζους αφορμή για αλαζονική συμπεριφορά. Οι Κινέζοι πολιτικοί δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν ότι η χώρα τους επιδιώκει να επηρεάσει τον κόσμο με «αρμονικό και ειρηνικό τρόπο». Ας ελπίσουμε ότι είναι έτσι.

Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος ;

Τα πολλά πολεμικά μέσα που συσσωρεύουν οι μεγάλες και οι μικρές δυνάμεις ανά τον πλανήτη δίνουν τον χαρακτήρα μιας πανστρατιάς, που γίνεται δίχως ουσιαστικό λόγο. Βέβαια, ο χαρακτήρας της σύγκρουσης έχει μία μορφή αναθεωρητική, όπου μία μεγάλη δύναμη ζητά ένα νέο στάτους κβο από μία μικρότερη δύναμη εκβιάζοντας το αποτέλεσμα από την ισχύ του κάθε μέλους. Ανάλογα, το Ισραήλ πετυχαίνει να αλλάξει όλη τη γεωπολιτική πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή. Πρόκειται για συγκρούσεις που θα αλλάξουν την ίδια τη γεωπολιτική σε μία μεγάλη έκταση του κόσμου.

Αυτά που διακυβεύονται δεν είναι λίγα. Πρόκειται για πρώτες ύλες που αποτελούν τον μοχλό κίνησης της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής δύναμης μεγάλων και ισχυρών κρατικών σχηματισμών. Η συμμετοχή των γειτόνων των αντιμαχομένων παρατάξεων αναμένεται να ενισχύσει το ειδικό βάρος του απέναντι στους γείτονές του.  Δύο μεγάλες χώρες της Ασίας, η Κίνα και η Ινδία, δημιουργούν δύο μεγάλες υπερδυνάμεις. Πρόκειται για τον διαμοιρασμό του κόσμου σύμφωνα με τη νέα τάξη των πραγμάτων και τη νέα κατανομή δυνάμεων.

Ο διαμοιρασμός και η ανάλωση των πλουτοπαραγωγικών πηγών απασχολεί τις υπηρεσίες άμυνας και πολιτικής, χώρες που ήταν ανύπαρκτες και περιφρονημένες πριν μία γενεά, αποκαλύπτουν τώρα τη δύναμη που τους επιτρέπει να μετέχουν σε παγκόσμιες συσσωματώσεις αναθεωρητικών δυνάμεων και πηγών πλούτου. Το παγκόσμιο χάος που δημιουργείται από την παγκόσμια αταξία είναι ακριβώς η πηγή του τρίτου παγκόσμιου πόλεμου, που επιτρέπει ο κατακερματισμός του κόσμου που εν πολλοίς δημιουργεί η παρουσία του Ισλάμ.

Το Ισλάμ, που υπάρχει σχεδόν παντού, κυριαρχεί σε χώρες τρίτης τάξης με ισχυρά κινήματα τρομοκρατίας, όπως λέγεται το απολυταρχικό κράτος της σήμερον.  Το απολυταρχικό κράτος της σήμερον στέκεται πάνοπλο και ελέγχει τη νομιμότητα των πολιτών. Η συσσώρευση πολεμοφόδιων στο απολυταρχικό κράτος της σήμερον είναι κάτι το ανήκουστο και δεν έχει επαναληφθεί. Το απολυταρχικό κράτος λοιπόν ελέγχει όλο τον διαθέσιμο εξοπλισμό και κρατά τον έλεγχο της λειτουργίας του κράτους. Είναι ένα κράτος που παρακολουθεί στενά τη νομιμοφροσύνη και την πειθαρχία των λαών, που τυχαίνει να υποκύπτουν στις θελήσεις του.

Και βέβαια, οι ΗΠΑ αναδύονται ως ρυθμιστής της παγκόσμιας τάξης έχοντες επιχειρήσει επανειλημμένως να παίξει έναν τέτοιο ρόλο στο άμεσο παρελθόν. Ταυτόχρονα, η συμμαχία του ΝΑΤΟ βοηθά στη σύγκρουση των ΗΠΑ με τη Ρωσία και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη διακήρυξη ενός τρίτου πολέμου. Έχει σημασία βέβαια, η επισημοποίηση ενός πολέμου που ήδη λαμβάνει χώρα και αποτελεί πραγματικότητα;  Οι χώρες που αντιπαρατίθενται στη γραμμή του πρώτου ρήγματος, που χρονολογείται από τον Φεβρουάριο του 2008, έχουν βέβαια διακηρύξει σήμερα τη θέση τους σχετικά με τον πόλεμο και είναι επτά. Σήμερα το όλο σκηνικό περιλαμβάνει 14 χώρες μετόχους του πολέμου και αυτό είναι αρκετό για να ανακηρύξουμε το πλήθος των συμμετεχόντων  ως αρκετό για να χαρακτηρίσουμε τον πόλεμο, παγκόσμιο.  

Μιχάλης Ε. Πατέλης, Χώροι λατρείας των Ελληνορθόδοξων της Ανατολικής Θράκης, πριν τη μεγάλη Έξοδο, Εκδόσεις Blueowl, Αλεξανδρούπολη 2019, σ.σ. 160. Βιβλιοκρισία

Οι τετρακόσιες χιλιάδες περίπου ελληνορθόδοξοι κάτοικοι που κατοικούσαν στην Ανατολική Θράκη πριν το 1922 είχαν βέβαια τα δικά τους ιερά προσκυνήματα και τους δικούς τους καθαγιασμένους χώρους, οι οποίοι απέμειναν κενοί ή καταστράφηκαν μετά την αποχώρηση των Ελλήνων από την Ανατολική Θράκη. Βέβαια, η Ανατολική Θράκη ήταν κατάσπαρτη εκτός από τα θρησκευτικά μνημεία της ακμής του Ελληνισμού από τον 18ο αιώνα και με πληθώρα βυζαντινών κτισμάτων στις πόλεις και στην περιφέρειά τους, όπως και μεγάλων διαστάσεων οχυρωματικά έργα. Σήμερα, μετά την έλευση των Γιουρούκων Τούρκων και τις περιπέτειες της Θράκης κατά τους επόμενους αιώνες, η ανάμνηση του βυζαντινού παρελθόντος δεν στηρίζεται μόνο σε μνημειώδη έργα από τα οποία υπάρχουν λίγα στη Συλήβρια, την Αδριανούπολη, την Αίνο, τη Γέννα και διάφορους άλλους ξεχασμένους τόπους, αλλά μπορεί να στηριχθεί στα πάμπολλα ταπεινά ιερά κτίσματα και στους δρόμους, τις κρήνες, τα αγιάσματα, τα τείχη και τους πύργους που φέρουν ελληνικά στοιχεία και ανήκουν στους μακρείς αιώνες του Βυζαντίου.

 Η Θράκη αποτελεί το προαύλιο της Κωνσταντινούπολης και βέβαια, αυτό έχει μεγάλη οικονομική σημασία. Η Ανατολική Θράκη, εξυπηρετείται από τις πασίγνωστες πύλες των τειχών της Κωνσταντινούπολης, δηλαδή την πύλη της Αδριανούπολης και την πύλη της Συλήβριας. Σύμφωνα με την έρευνα του συγγραφέα, η Ανατολική Θράκη διαθέτει πλήθος από εγκαταλειμμένες εκκλησίες, μοναστήρια, αγιάσματα και ιερούς χώρους που είναι σε κατάσταση ερειπιώδη. Κάθε πόλη και μικρό χωριό από τα εκατοντάδες της Θράκης διέθετε τις δικές του εκκλησίες και τους δικούς του καθηγιασμένους χώρους. Μεγάλος αριθμός από αυτά τα μνημεία ανήκουν στις δεκαετίες του 19ου αιώνα, όταν ο Ελληνισμός γνώρισε πρωτοφανή άνοδο και ανάπτυξη.

 Ο ακαταπόνητος συγγραφέας εντόπισε 1.040 ναούς, μονές, ναΐσκους, παρεκκλήσια και αγιάσματα. Αυτό είναι ένα μέρος από την επί τόπου έρευνα του συγγραφέα που έγινε σε συνδυασμό με ταξίδια στην Ανατολική Θράκη και την Κωνσταντινούπολη.  Χρειάστηκαν δεκάδες ταξίδια για την πραγματοποίηση του έργου αυτού. Το βιβλίο περιέχει πίνακα των εκκλησιών και ιερών χώρων λατρείας με πολλές λεπτομέρειες. Ο πίνακας αυτός μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά τον μέλλοντα μελετητή. Ο συγγραφέας συγκεντρώνει όλες τις λεπτομέρειες και στοιχεία που είναι σε θέση να εντοπίσει. Εκτός από την επιτόπου έρευνα των καταλοίπων ο συγγραφέας προσέφυγε και σε ιστορικές πηγές μέσα από τις οποίες εντόπισε ιστορικές τοποθεσίες που φρόντισε να επισκεφθεί με την ελπίδα της ανακάλυψης ιστορικού υλικού. Ο συγγραφέας τράβηξε πληθώρα φωτογραφιών χωρίς όμως να κάνει επιστημονική ανάλυση ή επιστημονική αποτύπωση των μνημείων. Αυτό θα ήταν βέβαια ένα τεράστιο έργο. Ωστόσο, η παράθεση στοιχείων και λεπτομερειών τεκμηριώνεται φτωχά.  Σχετικά αναφέρουμε ότι στο εξώφυλλο του βιβλίου εικονίζεται βυζαντινό σύνθρονο σε εκκλησία για την οποία δεν αναφέρεται ποια εκκλησία είναι.

 Ο συγγραφέας περιορίζεται στην ιστοριοδιφική ανάλυση των στοιχείων. Δεν είναι επιστήμων ιστορικός, διαθέτει όμως το σθένος και το μεράκι να διερευνήσει ό,τι τον συγκινεί και τον συνδέει με το ιστορικό παρελθόν.  Αφήνεται έτσι ένα τεράστιο πεδίο έρευνας για τους Έλληνες και Τούρκους βυζαντινολόγους. Γίνεται όμως η αρχή και για τη μελέτη ενός άγνωστου χώρου πριν οι θύελλες που μας απειλούν καταστρέψουν ό,τι παρέμεινε από ένα άγνωστο παρελθόν μιας ελληνικής χώρας.

 Η εκτύπωση του βιβλίου είναι πολύ καλή και τα εικονικά στοιχεία άφθονα. Υπάρχουν ενδιαφέρουσες παλιές φωτογραφίες που δίνουν ένα μέτρο της πολιτισμικής καταστροφής που υπέστησαν παράλληλα με την εκδίωξή τους οι ελληνικές κοινότητες της πάλαι ποτέ Ελληνικής Ανατολής. Οι φωτογραφίες και οι κτητορικές λεπτομέρειες που συγκεντρώνει ο κύριος Πατέλης, αποδεικνύουν την κατακόρυφη άνοδο των ελληνικών κοινοτήτων από τις αρχές του 19ου αιώνα, που φθάνουν μαζί με τους Αρμενίους, στα μέσα του αιώνα, να αποτελούν την αστική τάξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

 Το βιβλίο τυπώθηκε με μορφή λευκώματος σε διαστάσεις 20,5x29 εκ. διαστάσεις που το καθιστούν δύσχρηστο αφού δεν έχει σκληρά εξώφυλλα. Άλλωστε δεν υπήρχε λόγος για μια τέτοια επιλογή, αφού δεν υπάρχουν ολοσέλιδες φωτογραφίες και η κάθε σελίδα έχει δύο (2) φωτογραφίες.

Είναι τέλος, συγκινητική η αφοσίωση και η λαχτάρα του συγγραφέα να ερευνήσει και να καταγράψει μια ξεχασμένη πραγματικότητα. Παρά τις ελλείψεις του, ο συγγραφέας λειτουργεί ως δημιουργός ενός παρελθόντος κόσμου, ο οποίος δίδει το δικαίωμα σε όποιον μιλάει ελληνικά, να αναστήσει τον απολεσθέντα κόσμο της δύσμοιρης Θράκης.

 

 

 

Αμετροεπή και ανιστόρητα

Ο αμετροεπής και ανιστόρητος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν  δήλωσε, στις 30 Ιανουαρίου 2023, μέσα στη μανία του για αρνητικές και επιθετικές δηλώσεις, ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος αποτελεί τη «Δεύτερη»  Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Πράγματι, πρόκειται για μία «Άλωση» με την επιφύλαξη ότι δεν είναι η «Δεύτερη», αλλά, κατά τους υπολογισμούς μας, η «Τέταρτη». 

Η «Πρώτη» Άλωση είναι, βέβαια, η Άλωση και η λεηλασία της Κωνσταντινούπολης από τους Δυτικούς Σταυροφόρους της 4^ης Σταυροφορίας στις 13 Απριλίου 1204.

Το γεγονός είναι σπουδαιότατο, γιατί η Αυτοκρατορία της Ρωμηοσύνης εξασθένησε μετά την «Πρώτη» Άλωση και διαμοιρασμό της Αυτοκρατορίας μεταξύ των Λατίνων κατακτητών, ώστε στάθηκε αδύνατο να αντιμετωπίσει τις ορδές των νέων κατακτητών Οθωμανών Τούρκων, όπως είχε αντιμετωπίσει τις ορδές των Αράβων κατά τον 8^ο αιώνα. Η δυτικόστροφη στάση του Νέου Ελληνικού Κράτους και η προσπάθειά του για εκδυτικισμό και εκσυγχρονισμό, μετά το 1830, οδήγησε στην αποσιώπηση της σημασίας και του ολέθρου της «Πρώτης» Άλωσης από τους Δυτικούς Σταυροφόρους.

Η «Δεύτερη» Άλωση είναι η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τις ορδές του Μωάμεθ του Β΄ (29 Μαΐου 1453),  η οποία κατέληξε στην πτώση της χιλιόχρονης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στον θάνατο του ηρωικού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στα τείχη της Κωνσταντινούπολης και στην άγρια λεηλασία και γενοκτονική συμπεριφορά προς τους κατοίκους της Πόλης, η οποία αποικήθηκε από τους νομάδες της Κεντρικής Ασίας.  

Η «Τρίτη» Άλωση από τους Τούρκους της Κωνσταντινούπολης έχει επεισόδια όπως το επονείδιστο όσο και σχετικά πρόσφατο «βαριλίκι» του 1942, όταν η ακμάζουσα οικονομικά ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης τσακίστηκε οικονομικά με την επιβολή εξοντωτικής φορολογίας, λίγες εβδομάδες μετά τη γερμανική επίθεση και την τριπλή κατοχή της Ελλάδας.  Όσοι δεν μπόρεσαν να πληρώσουν εξορίστηκαν στην αφιλόξενη Κεντρική Ανατολία. Το επόμενο βήμα ήταν το αισχρό και χυδαίο πογκρόμ του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, τον Σεπτέμβριο του 1955, όταν ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης δέχθηκε το τελειωτικό χτύπημα με τις καταστροφές και  τις λεηλασίες των ελληνικών περιουσιών και εκκλησιών. Μεγάλος αριθμός των Ελλήνων της Πόλης κατέφυγαν στο ελεύθερο Ελληνικό Κράτος και έκτοτε άρχισε η ραγδαία παρακμή της Ελληνικής Κοινότητας με την συνακόλουθη εξαφάνιση του Ελληνισμού στην Ίμβρο και την Τένεδο. Η Συνθήκη της Λωζάννης, η οποία προέβλεπε αυτοδιοίκηση στα δύο αυτά νησιά, δεν εφαρμόσθηκε. Τώρα η Τουρκία επικαλείται τον εξοπλισμό των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου, έχοντας την απαίτηση η Ελλάδα να απεμπολήσει σαφή διάταξη της Συνθήκης της Λωζάννης, η οποία προβλέπει  τον εξοπλισμό των νήσων, εφόσον απειλούνται.

Η «Τρίτη Άλωση» έχει επεισόδια όπως ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος κατά την κυπριακή κρίση του Ιουλίου 1974, όπου η Ελλάδα δεν πολέμησε και έχασε μεγάλο τμήμα της Κύπρου. Ο λανθάνων Ελληνοτουρκικός Πόλεμος συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. Το κύριο επεισόδιο της «Τρίτης» Άλωσης είναι ο γιγαντισμός της Κωνσταντινούπολης των 18 εκατομμυρίων μουσουλμάνων της Ανατολής. Οι Ανατολίτες που δεν είναι Τούρκοι, αλλά κυρίως Αλεβίτες και Κούρδοι, εποικίζουν την Κωνσταντινούπολη κατά την προηγούμενη δεκαετία και δημιουργούν ένα αλλότριο ανατολίτικο περιβάλλον στις γειτονιές και τα προάστια. Είναι η πλήρης αλλοτρίωση του χώρου σε χώρο ξένο και άσχετο με την ιστορικότητα του τόπου.

Αυτές είναι οι τρεις «Αλώσεις». Αλώσεις  που έχουμε υπ΄ όψη είναι αυτές που αλλάζουν τον χαρακτήρα και την ψυχή της Πόλης, η οποία για 20 αιώνες ήταν η πρωτεύουσα των Ελλήνων.

Η σημερινή λεγόμενη «Τέταρτη» Άλωση, δεν είναι σίγουρο ότι έχει τον χαρακτήρα των άλλων τριών Αλώσεων. Άλλωστε η «Τέταρτη» Άλωση είναι αναστρέψιμη.