Εθνοαποδόμηση και εθνομηδενισμός

Με τους καινοφανείς αυτούς όρους χαρακτηρίζουμε την πλημμύρα των αμφισβητήσεων καθιερωμένων δεδομένων της ελληνικής ιστορίας και της καθημερινής αντίληψης που έχουμε για την πατρίδα μας. Η αντίληψη αυτή  μαζί με την ιστορική εμπειρία έχουν δημιουργήσει μία συνείδηση που κυριαρχεί στη λαϊκή φαντασία και συγκροτεί μία πειστική ιστορική και ηθική εικόνα της χώρας και του λαού της. Η συνείδηση  όμως αυτή βάλλεται σήμερα από ομάδες διανοουμένων, οι οποίοι την θεωρούν ανεπίτρεπτα ελληνοκεντρική, ώστε να δυσχεραίνει την προσέγγιση προς τον κόσμο και να αδικεί τους όμορους λαούς. Κατηγορείται ευθέως ο ελληνικός λαός ότι υποκύπτει στη γοητεία του εθνικισμού. Υποστηρίζεται ότι η θεραπεία θα πρέπει να βασισθεί στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης και στην ιδεολογική καθοδήγηση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Εθνοαποδόμηση είναι λοιπόν κάθε αμφισβήτηση των στοιχείων που συγκροτούν ιστορικά το ελληνικό έθνος, ενώ εθνομηδενισμός είναι η απαξίωση των ηθικών στοιχείων που συγκροτούν την ελληνική ιστορική παρουσία.

Αν θυμάμαι καλά, πρώτα παρουσιάσθηκε μια αμφισβήτηση σχετικά με τη δημιουργία και τη συνείδηση του ελληνικού έθνους. Υποστηρίχθηκε ότι το ελληνικό έθνος αποτελεί κατασκευή που ακολουθεί τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Ότι αποτελεί μία φαντασιακή κοινότητα που συνδέεται με την δημιουργία του ελληνικού κράτους. Αγνοήθηκαν έτσι τα πλήθη των παραδειγμάτων και οι ελληνικοί αιώνες που ακολούθησαν το « Το όμαιμον, το ομόγλωσσον, το ομότροπον», που ήδη από τον 5^ο αιώνα π.Χ. επικαλείται ο Ηρόδοτος. Επικράτησε κατόπιν η συνήθεια της άρνησης της συνέχειας του ελληνικού έθνους, την οποία κατά τον 19^ο αιώνα ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος αγωνίσθηκε με την συνθετική «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» να αποδείξει. Αφαιρέθηκε έτσι το ιστορικό βάθος το οποίο πλαισιώνει και συνοδεύει το λόγιο, το δομημένο και το φυσικό περιβάλλον της χώρας μας.  Μετά, ακολούθησε το ζήτημα των ταυτοτήτων και της αναφοράς του θρησκεύματος στις ταυτότητες των Ελλήνων. Η αμφισβήτηση συνεχίσθηκε με το περιβόητο βιβλίο της Ιστορίας της ΣΤ΄ τάξης των Δημοτικών Σχολείων. Αμφισβητήθηκαν στη συνέχεια συμβολικοί μύθοι που ενισχύουν ποιητικά  την ταυτότητά μας, όπως η ιστορική πραγματικότητα του Κρυφού Σχολείου και αμέσως μετά η αλήθεια του Χορού του Ζαλόγγου. Αφορμή σε μεγάλες και σχοινοτενείς συζητήσεις έδωσε η προβολή στην τηλεόραση μιας σειράς σχετικής με την Επανάσταση του 1821. Υποστηρίχθηκε ότι η Ελληνική Επανάσταση είχε κίνητρα και φορείς τελείως διαφορετικά από αυτά που καθιερώθηκαν ιδεαλιστικά και δήθεν ανιστόρητα. Μάλιστα, αφαιρέθηκε το φωτοστέφανο της ηθικής υπεροχής των Ελλήνων, οι οποίοι κατηγορήθηκαν ως σφαγείς της Τριπολιτσάς. Η εικόνα αυτή συμπληρώθηκε με την άρνηση του εθνοαπελευθερωτικού χαρακτήρα της Μικρασιατικής Εκστρατείας, που κατέληξε να θεωρείται κατακτητικός πόλεμος. Παράλληλα, σε ποικίλα δημοσιεύματα και τηλεοπτικές εκπομπές επιχειρήθηκε ο εξωραϊσμός και η εξιδανίκευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.  Υποστηρίχθηκε ότι η διοικητική αυτή επινόηση, του επιδρομέα και κατακτητή από την Κεντρική Ασία, είχε έναν προοδευτικό χαρακτήρα και μάλιστα ότι το ελληνικό έθνος αποτελούσε συστατικό στοιχείο της. Είναι, λοιπόν, η Οθωμανική Αυτοκρατορία ένα μη εχθρικό πολιτειακό σχήμα, του οποίου οι Έλληνες αποτελούν συστατική ομάδα. Οι Γενίτσαροι αναγορεύονται σε εκφραστές μιας κοινωνικής κινητικότητας και η  Οθωμανική Αυτοκρατορία  αναγεννιέται και  γίνεται τμήμα της ελληνικής ιστορίας.  Αντιθέτως, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αποσπάται  από την ελληνική ιστορία και κατηγορείται ως βάρβαρη και οπισθοδρομική. Τέλος, ζητήθηκε η κατάργηση της διδασκαλίας των Αρχαίων στη Μέση Εκπαίδευση και η μετατροπή της διδασκαλίας των Θρησκευτικών σε προαιρετική. 

Όπως συνέβη με την ρομαντική ιστοριογραφία του 19^ου αιώνα, όταν οι ριζοσπάστες ιστορικοί Εδουάρδος Γκίββων και Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράυερ δημιούργησαν σχολές αμφισβήτησης και αντίστοιχης αντίδρασης, έτσι και σήμερα οι αμφισβητήσεις της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού έθνους ξεκινούν από συγκεκριμένα περιβάλλοντα των εργαλειακών πανεπιστημιακών σπουδών στις ΗΠΑ και από πραγματιστές ιστορικούς εκφραστές της Νέας Ιστορίας από πανεπιστήμια της ευρωπαϊκής ηπείρου. Κατ΄ αρχήν, η περιβόητη παγκοσμιοποίηση και το άνοιγμα των παγκόσμιων αγορών επιβάλλουν τον περιορισμό των ισχυρών εθνικών συνειδήσεων και όποιων πολιτισμικών παραδόσεων είναι ενδεχόμενο να αντιδράσουν στη δημιουργία ενός παγκόσμιου πολιτισμού. Πολυπολιτισμικότητα είναι η αξία και η ανάγκη που επιβάλλεται. Η μεταφορά του οικονομικού κέντρου βάρους του παγκόσμιου συστήματος από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό Ωκεανό είναι η αιτία της ανάδυσης ενός νέου πολυπολικού κόσμου, ο οποίος είναι και κατ΄ ανάγκην πολυπολιτισμικός.

Το πολυπολιτισμικό πρότυπο επιδιώκει τη διάλυση της μοναδικότητας του κλασσικού κόσμου μέσα σε μία σειρά από πολλές υβριδικές πολιτισμικές υποενότητες και σε ένα πολυφωνικό συνονθύλευμα από ανατολικές δοξασίες και παραδόσεις. Θα πρέπει λοιπόν να ρωτήσουμε τι απομένει από τον αγώνα κατά της αμάθειας, της δεισιδαιμονίας και ποιος  θα διαρρήξει τους δεσμούς που συνεχώς υφαίνουν το άλογο και το παράλογο. Αγώνα, που ανέλαβε ο κλασσικισμός ως προϋπόθεση κάθε πολιτισμικής άνθισης και κάθε ουσιαστικής εκπαίδευσης, αλλά και κάθε δημοκρατικής εξέλιξης, αφού η δημοκρατία σημαίνει κατ ανάγκην και παιδεία και μάλιστα κλασσική παιδεία.

Υποστηρίζεται ότι ο ελληνοκεντρισμός παραμόρφωσε και περιόρισε τα επιτεύγματα των άλλων πολιτισμών και θεωρείται ατύχημα το ότι η ένδοξη κληρονομία του κλασσικού κόσμου κατόρθωσε να επιβιώσει των κατακτητών της Ελλάδας. Είναι, λοιπόν, αρνητική εξέλιξη, για τους οπαδούς της πολυπολιτισμικότητας, το ότι η Ρωμαϊκή και Οθωμανική κατάκτηση της Ελλάδας δεν στάθηκαν ικανές να εμποδίσουν τους μεταγενέστερους θριάμβους του κλασσικισμού και τον ενθουσιασμό που εξακολουθεί αμείωτος να συνοδεύει τα ελληνικά επιτεύγματα.

Για τους θιασώτες του πολυπολιτισμικού και τους αρνητές του κλασσικισμού η καλλιέργεια του πολυγλωσσικού, του διαπολιτισμικού, αυτού που, κατά τη γνώμη τους, βοηθά στην πνευματική αλληλοκατανόηση και προάγει την παγκόσμια συνεργασία, δεν είναι ό,τι μπορεί σήμερα να πετύχει η ψυχρότητα αυτού που ονομάζουμε κλασσικό.

Η συζήτηση αυτή αναζωπυρώθηκε πρόσφατα με τον θάνατο του συγγραφέα της «Μαύρης Αθηνάς» Martin Bernal. Στο τρίτομο αυτό έργο, που είναι αποτέλεσμα λογιοσύνης, πλην άκρως αμφιλεγόμενο, ο  Martin Bernal επιχειρηματολογεί σε ένα ευρύτατο φάσμα υποστηρίζοντας ότι οι απαρχές του ελληνικού πολιτισμού βρίσκονται  στην αρχαία Αίγυπτο και στην αρχαία Φοινίκη. Οι Αιγύπτιοι και οι Φοίνικες εποίκισαν κατά τον Βernal στην προϊστορική Ελλάδα. Έτσι, ο κλασσικός  πολιτισμός περιγράφεται ως υβριδικό αποτέλεσμα της συνάντησης αρχαίων  πολιτισμών και παραδόσεων, παρά ως αυτοδύναμο σύνολο μιας συμπαγούς  και αδιάσπαστης πολιτισμικής συνέχειας. Μάλιστα, η σχετικοποίηση του κλασσικού κόσμου και την υποταγή του σε πολυπολιτισμικά πλαίσια ακολουθείται από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, που θεωρείται ένα φαντασιακό  αποτέλεσμα, κατάλληλο για να στηρίζει και να εξυπηρετεί τους Ευρωπαίους και τις επιδιώξεις τους.

Δεν μας είναι γνωστό το τι στηρίζει και τρέφει την προσπάθεια για αποδόμηση της ελληνικής ιστορίας και της κρατούσας ιδεολογίας. Η προσπάθεια αποδόμησης φαίνεται επίμονη, διαρκής και εκτεταμένη και βέβαια δεν μπορούμε να καταφύγουμε σε θεωρίες συνωμοσίας. Οι πολιτικές σκοπιμότητες που ενδέχεται να υποκρύπτονται δεν μας φαίνεται να αποτελούν επαρκή εξήγηση. Ωστόσο, η ελληνική ιστορία και η ελληνική ταυτότητα αποτελούν πολιτισμικές αξίες. Η αμφισβήτησή τους δεν αφορά μόνο τους Έλληνες, αλλά ενδέχεται να έχει κόστος που αφορά ολόκληρη την οικουμένη. Θα τολμούσαμε να πούμε ότι αυτά που αμφισβητούνται αποτελούν προϊόντα μιας παγκόσμιας ιστορικής και πολιτισμικής πρωτοπορίας και δεν είναι δυνατόν να αμφισβητηθούν στα πλαίσια μιας συγκυρίας και ενός συρμού.

Δεν έχουμε να προτείνουμε λύσεις, παρά μία ευχή: Είναι ανάγκη απόλυτη και κατεπείγουσα να αναλάβει η ελληνική διανόηση και η ελληνική επιστήμη την απόκρουση των εθνοαποδομητικών και εθνομηδενιστικών τάσεων. Πρέπει να ληφθεί δράση, να δημιουργηθούν συνθετικά επιστημονικά έργα και να κινητοποιηθούν τα ελληνικά πανεπιστήμια. Γνωρίζουμε πόσο δύσκολες είναι τέτοιες δράσεις.  Ωστόσο, πρόκειται  για αγώνα που αν χαθεί στο επίπεδο της διάνοιας και του φρονήματος, όλα θα έχουν χαθεί.

Η Φουκουσίμα απειλεί το Τόκυο και τους Ολυμπιακούς του

Δυόμιση χρόνια μετά τον σεισμό και το επακόλουθο τσουνάμι, που οδήγησε στην τήξη του πυρηνικού υλικού σε τρεις από τους αντιδραστήρες του πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ενέργειας στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, η εταιρεία ΤEPCO, που έχει την ευθύνη της διαχείρισης του προβλήματος, παρεδέχθη ότι 300 τόνοι τοξικού νερού ψύξης διαρρέουν καθημερινά στον ωκεανό και μάλιστα ζήτησε για πρώτη φορά διεθνή βοήθεια. Είναι πλέον προφανές ότι η εταιρεία αυτή δεν μπορεί να διαχειριστεί και πολύ περισσότερο να επιλύσει το πρόβλημα, το οποίο μάλιστα, γίνεται όλο και πιο απειλητικό.

Κανείς δεν γνωρίζει την ακριβή θέση των τριών υπό τήξη αντιδραστήρων, οι οποίοι συνεχίζουν ανεξέλεγκτοι να βυθίζονται στο περίβλημά τους και πιθανόν στο έδαφος και μάλιστα, κανείς δεν γνωρίζει το πώς θα αντιμετωπισθεί το τερατώδες πρόβλημα, που μπορεί να συνεχιστεί για χιλιάδες χρόνια. Ήδη, το περίβλημα των αντιδραστήρων ψύχεται με νερό, ώστε η θερμοκρασία τους να παραμένει σχετικά χαμηλή, για να μην επιδεινωθεί το πρόβλημα. Το νερό της ψύξης είναι άκρως τοξικό και συλλέγεται σε χαλύβδινες δεξαμενές, όπου αποθηκεύεται χωρίς κανένας να γνωρίζει πως θα το διαχειριστεί και πότε. Ήδη έχουν συσσωρευτεί πάνω από 1.000 δεξαμενές που περιέχουν 338.000 τόνους τοξικού νερού, που ορισμένες από αυτές παρουσιάζουν επικίνδυνες διαρροές. Ορισμένα από τα υπόβαθρα των δεξαμενών παρουσιάζουν τέτοιες διαρροές, ώστε οποιοσδήποτε προσεγγίσει κινδυνεύει να δεχθεί θανατηφόρες ακτινοβολίες ικανές να σκοτώσουν ένα απροστάτευτο άτομο μέσα σε 4 ώρες. Τα όργανα μέτρησης κατέγραψαν επίπεδα ραδιενέργειας 18 φορές υψηλότερη από αυτήν που είχε αναγγελθεί πριν. Η δικαιολογία των υπευθύνων ήταν ότι τα όργανά τους δεν μετρούσαν πάνω από ένα ορισμένο σημείο!  Η συσσώρευση τοξικού νερού είναι τέτοια, που αποτελεί κοινό μυστικό το ότι τους επόμενους μήνες οι υπεύθυνοι θα υποχρεωθούν να οδηγήσουν στον ωκεανό, το νερό που συσσωρεύεται καθημερινά. Ωστόσο, νέες δεξαμενές κατασκευάζονται με φρενιτιώδες ρυθμούς, χωρίς κανείς να γνωρίζει το πως θα τις διαχειριστούν.

Επί πλέον, το κτήριο στο οποίο στεγάζεται ο τέταρτος αντιδραστήρας έχει υποχωρήσει πάνω από μισό μέτρο μέσα στο ασταθές έδαφος, πράγμα πολύ επικίνδυνο αφού στην οροφή του κτηρίου αυτού είναι αποθηκευμένες ραδιενεργές ράβδοι σχάσιμου πυρηνικού υλικού, που ενδέχεται να σκορπίσουν στο έδαφος αν το κτήριο καταρρεύσει. Όλοι τρέμουν το ενδεχόμενο ενός νέου σεισμού, αλλά ακόμη  και το πιο πιθανό ενδεχόμενο μιας θεομηνίας ή ενός τυφώνα.

Η Ιαπωνία, χώρα με τεράστια βιομηχανική ισχύ και προηγμένη τεχνολογία, διαθέτει σχεδόν πενήντα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Παρ΄ όλα αυτά οι χιλιάδες τεχνικοί και ειδικευμένοι επιστήμονες, που διαθέτει η χώρα αυτή, δεν μπορούν να προτείνουν μία εφαρμόσιμη λύση στο πρόβλημα, το οποίο ήδη έχει κοστίσει το ιλιγγιώδες ποσό των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ήδη τον περασμένο Αύγουστο η Ιαπωνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας αναβάθμισε τη σοβαρότητα της κατάστασης από το επίπεδο 1 στο επίπεδο 3, σε μια κλίμακα 8 επιπέδων. Κάθε επίπεδο της κλίμακας αυτής σημαίνει δεκαπλασιασμό της ραδιενέργειας που εκλύεται. Η κατάσταση ήδη συγκρίνεται με αυτήν του Τσερνομπίλ.

Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Shinzo Abe, υποστηρικτής της πυρηνικής ενέργειας, δήλωσε ότι η εταιρεία TEPCO δεν είναι σε θέση να επιλύσει το πρόβλημα και η Κυβέρνηση θα βοηθήσει την αποκατάσταση των διαρροών και θα στηρίξει την επίπονη και μακροπρόθεσμη διαδικασία απενεργοποίησης των αντιδραστήρων. Κανείς, όμως, δεν γνωρίζει πώς τεχνικά θα γίνει αυτό.

Από τους 50 ενεργούς αντιδραστήρες που υπάρχουν στην Ιαπωνία βρίσκονται πλέον σε λειτουργία μόλις 2. Η Ιαπωνία θα βρεθεί σύντομα χωρίς ηλεκτρική ενέργεια από πυρηνική σχάση. Στον υπόλοιπο κόσμο η Γερμανία και η Ελβετία αποφάσισαν ήδη την κατάργηση των πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία παραμένουν οι μόνες χώρες της Ευρώπης που επιμένουν να επεκτείνουν την εξάρτησή τους από την πυρηνική ενέργεια. Στην υπόλοιπη Ευρώπη τα σχέδια επέκτασης της χρήσης πυρηνικών μέσων έχουν παγώσει. Αντιθέτως στον υπόλοιπο κόσμο συντάσσονται μελέτες και γίνονται κατασκευές για λόγους που είναι πολιτικοί και στρατιωτικοί.

Πολλοί είναι αυτοί που ανησυχούν για την απειλή που παρουσιάζει το πρόβλημα αυτό με την προοπτική της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων το 2020 στο Τόκυο. Το Τόκυο απέχει μόλις μερικές δεκάδες χιλιομέτρων από τη Φουκουσίμα.

Κι όμως, λίγοι είναι αυτοί που είναι πρόθυμοι να παραδεχθούν τον παραλογισμό στον οποίο βασίζεται όλη αυτή η εξέλιξη : για ορισμένα πρόσκαιρα ωφελήματα, που θα ευνοήσουν μόνο σήμερα δύο ή τρεις γενεές, δημιουργείται ένα τερατώδες πρόβλημα που θα υποχρεώσει δεκάδες ή εκατοντάδες μέλλουσες γενεές να ξοδέψουν απείρως περισσότερα σε χρήμα και προσπάθειες. Τα τοξικά υλικά που συσσωρεύονται ακόμη και από τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας που λειτουργούν χωρίς φανερά προβλήματα θα συνεχίζουν να υπάρχουν για πολλές χιλιάδες χρόνια μέσα στο μέλλον. Το πλουτώνιο π.χ., που δεν υπάρχει στη φύση, χρειάζεται μέχρι 100.000 χρόνια για να πάψει να είναι ραδιενεργό.  Πρόκειται για κατόρθωμα μαθητευόμενων μάγων.