Λόγος που εκφωνήθηκε κατά την παρουσίαση στις 29/8/2019, του βιβλίου «Ἑκατονταετηρίδα τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Ξάνθης», Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου καί Δήμος Ξάνθης, Ξάνθη 2019, σσ.286, σχήμα 19,5x29 εκ., με επιμέλεια και σχεδίαση Δημήτρη Α. Μαυρίδη.

Κατά τον Πλάτωνα οι Έλληνες μοιάζουν με τους βατράχους που μαζεύονται γύρω από τους λάκκους με το  νερό μετά τη βροχή.

          Η μεγάλη χώρα της Θράκης βρέχεται από τη δυτική πλευρά των τριών θαλασσών της Ρωμηοσύνης: Του Αιγαίου, της Προποντίδας και του Εύξεινου. Οι Θρακιώτες Έλληνες κατοικούν στις ακτές των τριών θαλασσών.  Από τη Θράκη περνούν οι δρόμοι που ενώνουν τρεις πολιτισμούς και πάμπολλους λαούς.  Δεν βρισκόμαστε εδώ στη διαυγή ατμόσφαιρα της Νότιας Ελλάδας, αλλά σε μια χώρα με ψηλά βουνά και στενές ακτές, στις οποίες καταλήγουν  μεγάλα ποτάμια. Ο χώρος είναι θολός από την υγρασία και καταπράσινος. Έχουμε εδώ μια άλλη Ελλάδα, την οποία συνεχώς εποφθαλμιούν βάρβαροι λαοί που κατέρχονται προς το Αιγαίο, περνώντας τον Δούναβη.

          Οι πραγματικότητες αυτές, ερμηνευόμενες γεωπολιτικά εξηγούν τα πάθη της Θράκης, η οποία έμεινε πάνω από 500 χρόνια κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Η άνοδος των ελληνικών χριστιανικών κοινοτήτων, κατά τον 18^ο αιώνα, επέτρεψε τη δημιουργία μίας εμπορευματικής και αστικής τάξης σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Την τάξη αυτή συγκροτούσαν κυρίως οι Ρωμηοί της καθ΄ ημάς Ανατολής. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα σημάνει το τέλος των αυτοκρατοριών και μεταξύ αυτών και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η μοιρασιά προκαλεί αναταραχή και αποκαλύπτει τον κρυφό ανταγωνισμό μεταξύ των δύο αποικιακών αυτοκρατοριών, αυτών της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας.

          Οι διπλωματικές, στρατιωτικές και πολιτικές πτυχές του θέματος καταλήγουν στη βαθμιαία απελευθέρωση όλης της Θράκης, περιλαμβανόμενης της Ανατολικής Θράκης, το κύριο στήριγμα του Θρακικού Ελληνισμού και εκτίθενται στην έκδοση που παρουσιάζουμε και για την οποία θα σας μιλήσουν οι υπόλοιποι παρουσιαστές.

          Επιτρέψτε μου τώρα να σας παρουσιάσω ένα θέμα που με απασχολεί χρόνια και το οποίο αναλύω και εκθέτω στην έκδοση για τα 100 χρόνια της απελευθέρωσης της Αγγελοφύλακτης Ξάνθης.

          Αυτός που έρχεται από τον Νότο, την Δύση ή την Ανατολή στην πόλη της Ξάνθης θα περάσει μέσα από ένα φυσικό περιβάλλον στο οποίο κυριαρχεί η ωραιότατη βλάστηση του κάμπου της Ξάνθης και θα  εντυπωσιαστεί, όταν φθάσει στην πόλη, από τα τρία μοναστήρια που βρίσκονται σε τρία από τα βουνά που την περιβάλλουν. Τα μοναστήρια φαίνονται να αιωρούνται πάνω από την πόλη και να έχουν ένα προστατευτικό χαρακτήρα, φυλάγοντας την πόλη από το κακό που κρύβεται στα σκοτεινά γύρω δάση.

          Σύμφωνα με παλιά προφορική λαϊκή παράδοση, η διάταξη των μοναστηριών συνεπάγεται την ύπαρξη ενός ακόμη μοναστηριού, ώστε τα τέσσερα μοναστήρια που είναι ορατά από το κέντρο της πόλης και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, να σχηματίζουν νοητό σταυρό. Λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν την παράδοση και λιγότεροι ακόμη αυτοί που αισθάνονται την ευλογία της προστασίας πού προσφέρουν τα μοναστήρια. Η καθαγίαση και η ιεροποίηση του χώρου πραγματοποιούνται από την απώτερη αρχαιότητα με την συμβολική οργάνωση των κτηρίων και την διαχείριση του τοπίου με τρόπο που καθιστά τον οικισμό κοσμολογικό κέντρο.

          Σε όλα τα παραδοσιακά και ιστορικά περιβάλλοντα και τις ιστορικές κοινωνίες, αλλά και σε σύγχρονα περιβάλλοντα, όπου ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός δεν έχει την ιδεολογική κυριαρχία,  η φύση και τα κτίσματα του ανθρώπου εντάσσονται σε ένα πλούσιο συμβολικό σύστημα. Πηγή αυτού του συστήματος και της συμβολικής σκέψης που το στηρίζει αποτελούν οι θρησκευτικές αντιλήψεις. Ο Δυτικός πολιτισμός και ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός απορρίπτουν ιστορικά τη συστηματική συμβολική οργάνωση του χώρου και δημιουργούν ένα ορθολογικό περιβάλλον, το οποίο μεταμορφώνει τον χώρο, σε χώρο άξενο και σε πεδίο εκμετάλλευσης και επέμβασης του ανθρώπου.

          Αποκορύφωση της αντίληψης αυτής αποτελεί η καταστροφή της σημασίας του τόπου και της ιερότητάς του. Η αποσύνδεση του ανθρώπου από τον ιερό χώρο και η έλλειψη και έκλειψή του καταλήγουν στην απουσία οικείωσης, που διακρίνουμε στο σημερινό περιβάλλον. Ο χώρος είναι πλέον η κατοικία δαιμονικών και καταστρεπτικών δυνάμεων που εξαπολύονται ανεξέλεγκτα και χωρίς ουσιαστικό λόγο.

          Η ιεροποίηση και ο καθαγιασμός του χώρου είναι αιτήματα και αποτελέσματα της αναλογικής ή συμβολικής σκέψης. Η συμβολική σκέψη είναι προϊόν μιας αρχαϊκής νοοτροπίας, η οποία σήμερα βρίσκεται στο στόχαστρο του μοντερνισμού. Το άξενο των πόλεων που παρατηρείται σήμερα ανά τον κόσμο είναι αποτέλεσμα της κυριαρχίας της ορθολογικής σκέψης απέναντι στη συμβολική ή αρχαϊκή αντίληψη.

          Σύμφωνα με την σύγχρονη ορθολογική κοσμοαντίληψη, ο χώρος είναι άμορφος, ομοιογενής, αόριστος και αφηρημένος, ενώ περιλαμβάνει όλα τα πράγματα, είναι κενός από σημασίες και διαθέτει συγκεκριμένες χρηστικές δυνατότητες. Αυτό σημαίνει ένα αντικειμενικό, αδιάφορο προς το υποκείμενο σύμπαν, αλλά και τον χώρο ως αντικείμενο επιβολής και εκμετάλλευσης.

          Αντίθετα, σύμφωνα με την "συμβολική" κοσμοαντίληψη, ο χώρος είναι στενά δεμένος με την συγκεκριμένη εμπειρία, γεμάτος σημασίες, άρα χώρος του υποκειμένου. Η "συμβολική" αντίληψη επιτρέπει τη μυστική σύνδεση με τον χώρο. Αυτό σημαίνει την υποκειμενοποίηση του χώρου, που περιβάλλοντας προστατευτικά το υποκείμενο, το απομακρύνει από την αποξένωση και τη λήθη. Στα πλαίσια αυτά, η σήμερα κρεουργούμενη και σπαρασσόμενη ελληνική φύση αναδεικνύεται ως ουσία θεότητας γεμάτη εστίες ιερότητας. Αυτό ισχύει και για το περιφρονούμενο σήμερα Βυζάντιο, του οποίου οι αρχαίες ιερές εκκλησίες βρίσκονται σε εγκατάλειψη σε όλο τον ελληνικό και ορθόδοξο χώρο, όπως και στη Μικρά Ασία.

          Τα μοναστήρια της Ξάνθης εντάσσονται στην βυζαντινή αντίληψη των σταυράτων, δηλαδή σημείων ή κτηρίων που φέρουν τον σταυρό. Τα σταυράτα είναι σταυροί σε εκκλησίες, σε μοναστήρια, σε προσκυνητάρια, σε νεκροταφεία και σε πάμπολλα άλλα  κτήρια ή σημεία. Έτσι με τα σταυράτα, η πόλη ή ο οικισμός γίνονται μια συμβολική  μικρογραφία του σύμπαντος, όπου η Χάρις Του Θεού καθαγιάζει τον περικλειόμενο από τα σταυράτα χώρο, εξορκίζει το δαιμονικό και το κακό εξασφαλίζοντας ιερή προστασία.

          Στην Ξάνθη τα τρία μοναστήρια είναι βέβαιο ότι έχουν την ίδρυσή τους κατά τους βυζαντινούς χρόνους, εκτός από το τέταρτο άγνωστο μοναστήρι, που  θεωρήθηκε τα τελευταία χρόνια ότι ταυτίζεται με το μετόχι της μονής του Βατοπεδίου του Αγίου Όρους.  Ωστόσο, η έρευνα  ασχολείται τα τελευταία χρόνια με το πρόβλημα αυτό, όπως και με το πρόβλημα της Μέσης Οδού, που διακρίνεται στην σημερινή Παλιά Πόλη της Ξάνθης. Η ρωμαιοβυζαντινή Μέση Οδός είναι ο δρόμος που ενώνει την Ανατολή με την Δύση και εντάσσεται κι αυτή στο συμβολικό σύστημα που συγκρατεί και προστατεύει την πόλη. Η Μέση Οδός έχει ως κατεύθυνση τον νοητό άξονα από τον πολικό αστέρα, στον αστέρα του Νότου. Επίσης, τα ίχνη μίας κάθετης οδού προς την Μέση  μπορούν να γίνουν αντιληπτά. Η συμβολή των δύο αυτών δρόμων συνιστά σταυρό του οποίου το κέντρο είναι το συμβολικό κέντρο της πόλης στο οποίο είναι κτισμένη η κύρια εκκλησία της πόλης, με Σταυρό στον τρούλλο της.

          Ο Σταυρός στον τρούλλο της κυρίας εκκλησίας της Ξάνθης, δηλαδή της παλαιάς Μητροπόλεως, προεκτεινόμενος με μία κάθετη νοητή γραμμή προς τα άνω, φθάνει έως την ουράνια Ιερουσαλήμ. Προεκτεινόμενος κατά μία νοητή γραμμή προς τα κάτω φθάνει στα Τάρταρα, το ναδίρ του παγκόσμιου συστήματος. Η πόλη γίνεται ένα σύμβολο ολόκληρου του κόσμου.

          Ο τρόπος που επιλέχθηκε να τοποθετηθούν τα ιερά προσκυνήματα στην πόλη της Ξάνθης κατά την βυζαντινή εποχή, ώστε να ορίζουν τα τέσσερα άκρα ενός Σταυρού, δεν εξηγείται ως τοπική παράδοση, αλλά είναι κάτι γενικότερο, κάτι που χαρακτηρίζει το μακρότατο βυζαντινό παρελθόν της πόλης και μας συνδέει με την βυζαντινή Ξάνθεια και το βυζαντινό μυστικό συμβολισμό που κυριαρχεί και αγιάζει τον χώρο.

          Η οργάνωση του χώρου στους βυζαντινούς οικισμούς διακρίνεται από την καθαγίασή του. Ο χώρος καθαγιάζεται με το σημείο του Σταυρού σε πέτρες, σε δένδρα, σε προσκυνητάρια και εικονοστάσια, σε εξωκκλήσια, σε μοναστήρια, σε εκκλησίες και παρεκκλήσια, ή με την περιάροση  ή την περιφορά ιερών αντικειμένων σε λιτανεία. Τα ιερά ορόσημα, τα "σταυράτα" βρίσκονται έτσι σε διάταξη κυκλοτερή, σε οπτική επαφή με τον οικισμό, τον οποίο περιβάλλουν και προστατεύουν. Ο οικισμός αναβαθμίζεται ως το κέντρο του κόσμου. Η λειτουργική σημασία των σταυράτων είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κάθοδο της Θείας Χάριτος, στον άνω και τον κάτω κόσμο.

          Το κέντρο του συστήματος των σταυράτων, το προσιτό στους πιστούς, είναι ο ομφαλός, ο οποίος διακρίνεται στην πλακόστρωση πολλών βυζαντινών εκκλησιών. Ο ομφαλός είναι το καθορισμένο σημείο που δημιουργείται από την συμβολή μωσαϊκών σχημάτων τα οποία συντείνουν σε ένα κέντρο, που είναι και το σύμβολο του κέντρου του σύμπαντος. Εκεί στέκεται ο αυτοκράτωρ ή ο επίσκοπος. Μικρόκοσμος και μακρόκοσμος, τα άνω και τα κάτω, βρίσκονται σε μια μυστηριακή συνάντηση.  Ομφαλούς, μερικοί των οποίων είναι καλλιτεχνικά θαυμαστοί, βρίσκουμε σε πολλές από τις μεγάλες εκκλησίες του βυζαντινού κόσμου. Φυσικά στην Αγία Σοφία και τις εκκλησίες της Μονής Παντοκράτορος στη Βασιλεύουσα, στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα, στον ναό της Κοιμήσεως στην Νίκαια της Βιθυνίας, στην Νέα Μονή της Χίου, στον Όσιο Λουκά και σε πάμπολλες άλλες εκκλησίες με τις οποίες το ευλογημένο Βυζάντιο φρόντισε να κοσμήσει την Ελλάδα και την Μικρά Ασία.

          Η προστασία από τον Σταυρό διακρίνεται σε πολλές πόλεις ή οικισμούς του ελληνικού βυζαντινού κόσμου. Στην Μονεμβασία, στην Αδριανούπολη, στην Νίκαια της Βιθυνίας, στην Ραιδεστό της Ανατολικής Θράκης, για παράδειγμα, είναι εμφανής η παρουσία του Σταυρού στον πολεοδομικό χάρτη της πόλης και η σύνδεσή του με τον ομφαλό της πόλης και τον κεντρικό Σταυρό της κεντρικής εκκλησίας.

          Η Ξάνθη πέρασε μια μακραίωνη κατοχή υπό τους Τούρκους της Κεντρικής Ασίας. Ωστόσο, παρά τον μερικό εκτουρκισμό της πεδιάδας και τον συνολικό εκτουρκισμό του ορεινού χώρου της Ροδόπης, η Ξάνθη  παρέμεινε μια πόλη χριστιανική που συγκέντρωσε όλους τους Χριστιανούς της περιφέρειάς της. Η παρουσία των βυζαντινών μοναστηριών και των σταυράτων της Ξάνθης προστάτευαν όλο αυτό το μακραίωνο διάστημα την πόλη και την κατέστησαν αγγελοφύλακτο, ώστε η Ελευθερία που έφερε το σωτήριο έτος 1919 να εδράζεται σε σταθερές βάσεις.

Η Μουσουλμανική μειονότητα της Ελληνικής Θράκης

Δεν είμαι ειδικός στο θέμα, ωστόσο με απασχολεί όσο κάθε εχέφρονα Θρακιώτη και Έλληνα. Η ιστορία των ορεινών Θρακών  και του εκτουρκισμού της πεδιάδας της Ξάνθης έχει διάρκεια λίγων μόνον αιώνων. Οι Μουσουλμάνοι που ζουν σήμερα στη Θράκη δεν είναι ενιαία μειονότητα, αλλά αποτελούν ένα συνονθύλευμα τουρκογενών Τούρκων Μουσουλμάνων και φυγάδων από τα Βαλκάνια το 1878 Γιουρούκων, αφενός και τυχαίων Ρομά οι οποίοι πλαισιώνονται τον τελευταίο καιρό από ορεσίβιους εξισλαμισμένους γηγενείς Πομάκους. Ενώ, το σύνολο αυτού του πληθυσμού τάχτηκε μετά το 1922 κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών με τη συντηρητική χαλιφική αντίδραση προς τους νεότουρκους και πολέμησε με τον ελληνικό στρατό. Κατά τον Μεσοπόλεμο και την ταραγμένη εποχή που ακολούθησε, ο εκτουρκισμός τμημάτων του μουσουλμανικού πληθυσμού πήρε κάποιες διαστάσεις. Πολιτικές θεωρήσεις των άτολμων Ελλήνων πολιτικών είναι υπεύθυνες για την αποδυνάμωση της αντιτουρκικής και φιλοϊσλαμικής ηγεσίας της μειονότητας με αποτέλεσμα μετά το τέλος του πανευρωπαϊκού πολέμου, η Τουρκία να κατορθώσει σχεδόν να εκτουρκίσει μία μειονότητα που έχει λίγη σχέση με αυτήν και βρίσκεται εκτός των συνόρων της. Το πρόβλημα της μουσουλμανικής μειονότητας είναι λοιπόν πολιτικό και πολιτισμικό και σαν τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται από τις ελληνικές ηγεσίες, οι οποίες όμως αδιαφορούν και ασχολούνται με αυτό μόνο κατά τις περιόδους εκλογών. Η ανάμειξη της Τουρκίας και η σκιά του νεοοθωμανισμού πάνω από τη Θράκη πρέπει να αντιμετωπισθεί με πολιτικά μέσα.

Το πρώτο από αυτά θα είναι μία χωροταξική κοινωνική και πολιτική μελέτη της υφής της μειονότητας. Ανάλογα θα κινηθεί και ο οικονομικός σχεδιασμός. Έχουμε δημιουργήσει στη Θράκη ένα θεματικό πάρκο μειονοτήτων το οποίο δεν τολμούμε να αγγίσουμε, ούτε καν για να δώσουμε μια αναπτυξιακή και εκσυγχρονιστική ροπή στον πληθυσμό. Κατά τις δύο τελευταίες γενεές οι ελληνικοί ορεινοί πληθυσμοί εγκατέλειψαν τους αιωνόβιους ελληνικούς οικισμούς και αναγκάστηκαν να κατοικήσουν πιο κοντά στις πεδιάδες και τις κοιλάδες όπου η σκληρή δουλειά του Πομάκου που καλλιεργεί καπνό του επιτρέπει μία αξιοπρεπή ζωή. Γιατί ο Έλληνας ποιμένας ή καλλιεργητής υποχρεώθηκε διά πυρός και σιδήρου να κατοικήσει στις πόλεις και στις βιομηχανικές ζώνες της Ελλάδας, ενώ ο Πομάκος αντίστοιχος πολίτης, κατοικεί σε μια απομακρυσμένη ορεινή περιοχή όπου χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις για τη δημιουργία ενός βιώσιμου περιβάλλοντος και την συνεχή επιδότηση των προϊόντων του;

Όσον αφορά τις μορφωτικές και γνωστικές δυνατότητες του πληθυσμού, όπως και τις επαγγελματικές ικανότητες, τα πράγματα είναι απογοητευτικά. Δεν βρέθηκε ελληνική κυβέρνηση ικανή να καταργήσει την τριγλωσσία που στηρίζει και διδάσκει η ελληνική παιδεία σε θαυμαστή συμφωνία με τις τουρκικές υποδείξεις και επιθυμίες. Ο ορεσίβιος Έλληνας Πομάκος μιλάει στο σπίτι του την πομακική ως μητρική  γλώσσα, διδάσκεται την τουρκική ως εθνική γλώσσα και την ελληνική ως γλώσσα του κράτους. Αυτό είναι μία τριγλωσσία που γίνεται γελοία αν προσθέσουμε την αγγλική που ενδεχομένως διδάσκεται κατά τό συρμό και την αραβική η οποία διδάσκεται στο τέμενος ως θρησκευτική γλώσσα. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα κυκεώνα, όπου είναι δύσκολο για ένα παιδί να ξεφύγει από την αμάθεια και την αγλωσσία. Τα μικτά ελληνοτουρκικά σχολεία θα πρέπει να καταργηθούν με ένα σύστημα σχολείων όπου θα διδάσκεται η Πομακική και η Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα. Με ποια λογική ο νέος Πομάκος μαθαίνει μία γλώσσα που είναι ξένη για αυτόν και δεν μαθαίνει τη δική του γλώσσα; Μήπως το ελληνικό κράτος προορίζει όλους τους Έλληνες Πομάκους για σταδιοδρομία και εργασία στην Τουρκία και γι΄ αυτό φροντίζει να τους εφοδιάζει με την τουρκική γλώσσα; Δεν είναι λοιπόν επιτρεπτό να υπάρχουν προνόμια για τους Πομάκους που αποφασίζουν να παρακολουθήσουν το τουρκικό ισλαμικό σχολείο, αφού αυτό βοηθά τον εκτουρκισμό τους.

Όσο για τα ινστιτούτα μελέτης και το μουσουλμανικό συμβούλιο παρά τω πρωθυπουργώ ομολογώ ότι έχω ξανακούσει τέτοιες κούφιες υποσχέσεις που οι Έλληνες πολιτικοί συνηθίζουν να αγνοούν και ξεχνάν όταν παύει η πολιτική πίεση των εκλογών. Αυτός είναι και ο λόγος που υπάρχει το πρόβλημα της μουσουλμανικής μειονότητας που κατοικεί στην Ελλάδα.

Άνιση διπλωματία 2019

Η ανάλυση των ιστορικών και των αντικειμενικών δεδομένων δείχνει ότι στις ιστορικές συγκυρίες που βρισκόμαστε στο ίδιο στρατόπεδο με την Τουρκία ή σε συγκυρίες όπου οι ισχυρές χώρες της Δύσης είχαν τη δυνατότητα να διαλέξουν ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, είμαστε κατά κανόνα σε μειονεκτική θέση. Άλλωστε αυτό φαίνεται να είναι και ο ιστορικός κανόνας με εξαίρεση τη βραχύχρονη και εύθραυστη ελληνοαγγλική συνεργασία το 1912-1922, όταν οι Τούρκοι εκδιώχθηκαν από την Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου και μετά η διάθεση των Άγγλων υποστηρικτών άλλαξε ώστε να προτιμήσουν τη μαχόμενη Τουρκία απέναντι στη μαχόμενη Ελλάδα.

«Με τον Ψυχρό Πόλεμο οι Έλληνες έχασαν την Κύπρο όταν στην κρίσιμη στιγμή  οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν την Ελλάδα και προτίμησαν να ενισχύσουν την επεκτατική Τουρκία. Έτσι, ο Ελληνισμός δεν κατόρθωσε τον 19^ο αιώνα, ευρισκόμενος σε δημογραφική, ηθική και πολιτισμική άνοδο να διατηρήσει τη θέση του στην Ανατολή, ως ένα βαθμό για πολιτικούς λόγους, ήγουν λόγω της αντίθεσης των δυτικών δυνάμεων και των εξοντωτικών μεθόδων των Οθωμανών και κεμαλικών Τούρκων. Κατά τον Μικρασιατικό Πόλεμο, η ελληνική πολιτική ηγεσία οδηγήθηκε στο να χρησιμοποιηθεί ο ελληνικός στρατός ως μοχλός εκβιασμού και πειθαναγκασμού του Κεμαλισμού, που συνδιαλέχθηκε τελικά με τους Δυτικούς, αφού εκμεταλλεύθηκε έντεχνα ακόμη και τις ιδεοληψίες της νεαρής τότε Σοβιετικής Ένωσης. Στις 16.7.1922 μάλιστα, σε κρίσιμη στιγμή, και πριν τη μοιραία τουρκική επίθεση στο Αφιόν, δεν μπορέσαμε να χρησιμοποιήσουμε αποφασιστικά τη στρατιωτική μας ισχύ.

»Ευρισκόμενοι τότε, σε μοναδική θέση ισχύος στην Ανατολή, τέτοια που δεν είχαμε βρεθεί από την εποχή του Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγου, και κατέχοντες στην Ασία τα εδάφη της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας˙ είμαστε σε θέση, καταλαμβάνοντες την ουδέτερη Κωνσταντινούπολη, να ανορθώσουμε το κλονισμένο ηθικό της Στρατιάς της Μικράς Ασίας, να αποφύγουμε το ασύλληπτο μέγεθος της Μικρασιατικής Καταστροφής και να επιδιώξουμε μία έντιμη, διαρκή και δίκαιη ειρήνη, περιορίζοντες τον Κεμαλισμό και τους Τούρκους στα Στενά και στην Ασία, όπου ανήκουν˙ διασώζοντας τους χριστιανικούς πληθυσμούς της Ανατολής με την ομαλή, οργανωμένη, μεταφορά τους στην Ανατολική Θράκη. Αποτύχαμε σε αυτό, από ψυχολογική και πολιτική πίεση των δυτικών υποτιθέμενων συμμάχων μας, που λόγω του Ανατολικού Ζητήματος δεν επιθυμούσαν μία τέτοια εξέλιξη, αλλά και από εθελοδουλία δική μας. Η αλλοτρίωση της αστικής μας τάξης, η οποία είχε την ευθύνη του απελευθερωτικού πολέμου της Μικράς Ασίας, δεν επέτρεψε τη χωρίς δισταγμούς συμμετοχή όλων των δυνάμεών μας στον αγώνα μέχρι τα έσχατα όριά τους, όπως έγινε με τα παλληκάρια και τους ήρωες του πρώτου απελευθερωτικού μας αγώνα, που ενίκησαν, ενάντια στις γεωπολιτικές πραγματικότητες της εποχής τους.

»Αλλά και αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, πάλι η πίεση των Δυτικών, επικουρούμενη από το κράτος της καταστροφής και της ήττας και την εθελοδουλία μας, οδήγησε στη δραματική εκκένωση της Ανατολικής Θράκης, που σήμερα φαίνεται αδικαιολόγητη και που μάλλον μεγάλο τμήμα της θα κρατούσαμε, αν λάβουμε υπ' όψη τις εξελίξεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

»Με τη Θράκη στην κατοχή μας, και αποσυρόμενοι από τη ζώνη των Στενών, ίσως θα υποχρεώναμε την κεμαλική Τουρκία σε αναθεωρητική στάση στο πλευρό της παράταξης του Άξονα και θα πετυχαίναμε ίσως, την οριστική παγίωση της παρουσίας μας στην Ανατολική Θράκη μετά τη νίκη των Δημοκρατιών. Βέβαια, και κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, όντες στο ίδιο στρατόπεδο με τη γεωπολιτικώς πανίσχυρη Τουρκία, πιεζόμαστε πάντα να την εξευμενίζουμε, ακολουθώντας την αδιέξοδη πολιτική του κατευνασμού, με αποτέλεσμα τον αφανισμό των ελληνικών μειονοτήτων στην Τουρκία, τη διχοτόμηση της Κύπρου, τη σημερινή δυσμενή συγκυρία και τις αναθεωρητικές επιδιώξεις της εθνικιστικής τουρκικής άρχουσας τάξης.»

Αυτή ήταν η ανάλυσή μας το 1978. Σήμερα, το 2019 , τα πράγματα έχουν αλλάξει προς το χειρότερο. Ο κατευνασμός δεν οδήγησε πουθενά.  Η Τουρκία ανέτρεψε την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των δύο χωρών στο Αιγαίο. Ήδη έχει  θέσει  υπερφίαλες αξιώσεις, όσον αφορά τα θέματα του Αιγαίου, της υφαλοκρηπίδας και την εκμετάλλευση των ζωνών του βυθού της Ανατολικής Μεσογείου.  Οι αξιώσεις αυτές προστέθηκαν και πάμπολλες άλλες. Ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας ανέβηκε στο βήμα της ελληνικής βουλής και δήλωσε κυνικά ότι η Συνθήκη της Λωζάνης  δεν ισχύει πλέον. Η Τουρκία τρέφεται πλέον από μεγαλοϊδεατικές ονειρώξεις.  Οι ΗΠΑ αρκούνται  σε καλά λόγια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει την αδιάφορη. Για όλους, η Τουρκία αποτελεί  μία δελεαστική αγορά  αγαθών και  όπλων.

Η άνιση διπλωματία καθιερώθηκε πλέον ως η μόνιμη στάση και διάθεση των Ευρωπαίων και Αμερικανών ιθυνόντων.  Είμαστε ένα κράτος χωρίς ισχυρή παρουσία. Δεδομένου ότι στο άμεσο μέλλον είναι πιθανό να δοκιμάσουμε και πάλι την αξιοπιστία των Συμμάχων μας χρειαζόμαστε ισχυρούς συμμάχους. Πρέπει χωρίς καθυστέρηση να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας και την αξιοπιστία μας στους σημερινούς συμμάχους μας και να ζητήσουμε βοηθητική υποστήριξη.

Αλλά, εκείνο κυρίως που χρειαζόμαστε είναι το κατάλληλο μαχητικό φρόνημα που θα επαναλάβει το ιστορικό κατόρθωμα μικρών λαών να αντιστέκονται και να νικούν ένα πολύ ισχυρότερο αντίπαλο. Θα πρέπει να θυμηθούμε το φρόνημα των Αθηναίων στρατιωτών στο Μαραθώνα το 490 π.Χ. των οποίων οι στρατιωτικοί παράγοντες και τα μεγέθη έχουν περίπου για τον εχθρό την αναλογία που έχουν και σήμερα.

Πως ένας μικρός λαός με φρόνημα είναι δυνατόν να νικήσει κατά κράτος τις πάνοπλες μάζες του εισβολέα που δεν τον κινεί τίποτε άλλο από την αρπαγή και τη στυγνή δύναμη;

Ο Πλάτων κατά την αρχαιότητα δίνει μία απάντηση με μυθικό τρόπο: Στον πόλεμο μεταξύ Αθήνας και Ατλαντίδας είναι η βαρβαρότητα αυτό που αφαιρεί από τους Άτλαντες τη δυνατότητα να καταλάβουν την Ελλάδα και την Ευρώπη. Ο Πλάτων διατυπώνει μια μεγάλη ιδέα τοποθετώντας τη μυθική Αθήνα ως υπερασπίστρια της κοσμικής τάξης. Ο Αισχύλος διατυπώνει την υπόθεση ότι το πολιτικό σύστημα των Αθηνών, είναι καλύτερο από αυτό της Ατλαντίδας.  Οι νεώτεροι ερευνητές τοποθετούν την απάντηση σε ιδέες, όπως η ιδέα της Ελευθερίας και η ιδέα της Δημοκρατίας. Θα πρέπει λοιπόν να επανέλθουμε στη νομοτέλεια της παράδοσής μας και να καλλιεργήσουμε το εθνικό φρόνημα της νεολαίας μας και του λαού μας.