Χαράλαμπος Ποριάζης: «Οι Γερμανοί στη Λήμνο 1941-1944», Έκδοση ιδίου, Αθήνα, 2013, σσ. 398

  

Ο πρόσφατα αποθανών Χαράλαμπος Ποριάζης, γνωστός από την οικονομική και εμπορική δραστηριότητά του, μας δίνει με αυτό το βιβλίο το μέτρο της ιστοριοδιφικής του δραστηριότητας. Είναι γνωστό ότι η πρόσφατη κατοχή της χώρας μας από τρεις ευρωπαϊκές δυνάμεις, καθώς και οι αγώνες που προηγήθηκαν και συνόδευσαν την κατάληψη των βόρειων ελληνικών χωρών από τους Γερμανούς δεν έχουν αποτυπωθεί επαρκώς σε βιβλία όχι μόνο αναμνήσεων, αλλά και σε βιβλία επιστημονικής έρευνας.

Ιδιαίτερα μπορούμε να αναφέρουμε ότι η γενιά που έδωσε τον αγώνα στη Βόρειο Ήπειρο και τα βουνά της Ροδόπης, όπως και στα λιμάνια των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης, φεύγει σήμερα. Ήδη, εμείς που ανήκουμε στη γενιά αυτή, έχουμε ακούσει ατέλειωτες ιστορίες και παθήματα αυτών που υπέστησαν την τριπλή κατοχή, πλην δεν έχουμε μία γενική ουσιαστική εικόνα των επιχειρήσεων και των δράσεων που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα: Τη φασιστική Ιταλία να νικάται στα βουνά της Ηπείρου και την πανίσχυρη Γερμανία να διεξάγει ένα τυπικό κεραυνοβόλο πόλεμο, να υπερπηδά την ισχυρή Γραμμή Μεταξά και να βρίσκεται χωρίς τη βοήθεια του στόλου της κυρίαρχη του Αιγαίου και της Κρήτης. Το αποτέλεσμα ίσως ήταν κοσμοϊστορικό. Στο μεν σοβιετικό μέτωπο η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα καθυστέρησε μερικές εβδομάδες με αποτέλεσμα την καθήλωση των γερμανικών στρατιών έξω από το Μόσχα τον χειμώνα του 1941. Η δε Γερμανία εγκατέλειψε τα σχέδια εισβολής στη Μέση Ανατολή με άξονα τις Ινδίες. Ίσως η σπατάλη δυνάμεων στην Ελλάδα την υποχρέωσε να σκεφθεί έτσι.

Ο τίτλος του βιβλίου δεν περιγράφει το περιεχόμενό του, δεν πρόκειται μόνο για τους Γερμανούς στη Λήμνο, αλλά για τους Γερμανούς σε όλο το Β.Α. Αιγαίο, εκτός της Κρήτης. Δίνεται στην αρχή μια εισαγωγή στην επίθεση των Γερμανών κατά των Οχυρών της Γραμμής Μεταξά, με έμφαση στα οχυρά του Εχίνου και του Νυμφαίου. Η έκθεση των γεγονότων είναι αυστηρά συγκροτημένη και το ύφος είναι δωρικό. Το κύριο βάρος δίνεται σε πρωτογενή στοιχεία που έχουν ληφθεί από τα αρχεία των επιτελείων των εμπλεκομένων δυνάμεων, από αναφορές εκθέσεων των κατά τόπους γερμανικών υπηρεσιών και την περιγραφή γεγονότων που είναι τελείως άγνωστα. Η μετάβαση των Γερμανών από νησί σε νησί γίνεται με πρωτόγονα μέσα. Οι στρατιωτικές μονάδες μεταφέρονται από κατασχεθέντα καΐκια. Η επεξεργασία και η παρουσίαση των γραπτών πηγών γίνεται κατά τρόπο άψογο. Θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη αναφορά στον πλούτο σπανίων φωτογραφιών, οι οποίες μόνες τους, περιγράφουν με σαφήνεια τα γεγονότα. Γεννά δέος η προσπάθεια του κυρίου Βύρωνα Τεζαψίδη να πλαισιώσει τα κείμενα και τα στοιχεία με εκπληκτικές φωτογραφίες οι οποίες εικονίζουν ζωντανά τα διάφορα συμβάντα σε όλο το Αιγαίο ως ο κύριος Τεζαψίδης να ήταν πολεμικός ανταποκριτής και φωτογράφος παρών σε όλες τις συγκρούσεις και δράσεις. Είναι αληθινά άξιο συγχαρητηρίων το ερευνητικό έργο του κυρίου Τεζαψίδη.

Είναι κρίμα γιατί το μοναδικό αυτό βιβλίο τυπώθηκε σε μικρό αριθμό αντιτύπων, ώστε γρήγορα εξαντλήθηκε, κυρίως γιατί μοιράστηκε στα σχολεία των παραμεθορίων περιοχών της Θράκης και της Λήμνου. Πιστεύουμε ότι μια δεύτερη έκδοση πρέπει να ακολουθήσει.

Η μικρή και τοπική ιστορία που διατυπώνουν ο κύριος Ποριάζης και ο κύριος Τεζαψίδης αφορούν τη βάση για την ιστορία που θα διηγηθεί και θα παραθέσει ένα πλήρες χρονικό της Γερμανικής και Ιταλικής κατοχής κατά τα μαύρα χρόνια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου.